Π2. εσύ πρώτα: είσαι από Αθήνα ή από επαρχία;
Π2.: Από Αθήνα.
Εδώ γεννήθηκες και μεγάλωσες;
Π2.: Από Καλλιθέα.
Εσύ Π1.;
Π1.: Από Πειραιά.
Μάλιστα, οπότε ζείτε με τους γονείς σας;
Π1. + Π2.: Ναι.
Από ποια σχολή είστε και σε ποιο έτος σπουδών;
Π2.: Έχουμε τελειώσει τη σχολή…
Και κάνετε μεταπτυχιακό έτσι;
Π2.: Ναι.
Π1.: Εγώ τελείωσα το Μάρτιο του 2007 και η Π2. τελείωσε τον Νοέμβριο του 2006.
Τι δουλειά κάνουν οι γονείς σας και πώς θα χαρακτηρίζατε την οικονομική τους κατάσταση;
Π2.: Ο μπαμπάς ήτανε γιατρός και η μαμά συνταξιούχος και πλέον η οικονομική κατάσταση… έτσι κι έτσι.
Π1.: Εμένα ο πατέρας μου συνταξιούχος του ΟΤΕ, η μητέρα οικιακά. [μικρή παύση]
Και πώς θα χαρακτήριζες την οικονομική σας κατάσταση;
Π1.: [γελώντας αμήχανα] …κι εγώ έτσι κι έτσι…
Τα βγάζετε εύκολα πέρα οικονομικά με τις σπουδές σας; Σας δίνουν χρήματα οι γονείς σας;
Π1. + Π2.: [γελώντας αυθόρμητα] ναι βέβαια!
Οπότε… είστε ικανοποιημένες!
Π2.: Εμείς, ναι! [γέλια]
Π1.: Πληρώνουμε όμως για το μεταπτυχιακό.
Είναι κάποιο σημαντικό ποσό;
E.: …είναι 2000;
Π1.: …ναι
Συνολικά;
Π1.: Ναι ο 1,5 χρόνος
Έχετε και εργασία… διπλωματική;
Π2.: Είναι ένας χρόνος μαθήματα, ξέρω γω, και μισός χρόνος η διπλωματική.
Ξέρετε αν οι γονείς σας ανήκουν ή ανήκαν στο παρελθόν κάπου πολιτικά;
Π2.: [Διστακτικά] Μμμ… δεν πολυασχολούνται, ας πούμε εννοείς σε οργανώσεις που λέμε ΔΑΠ, ΠΑΣΠ και τέτοια…;
Ναι.
Π2.: όχι δεν πολύ… Καλά, η μαμά δεν πήγε πανεπιστήμιο οπότε πώς να λάβει μέρος…
Π1.: Ναι, καλά και οι δικοί μου, τελείωσαν το ΤΕΙ και δεν…
Π2.: [χαμογελά] είμαστε πάνω-κάτω κοινές περιπτώσεις σε κάποιες απαντήσεις θα το έχεις προσέξει… Έχουμε κάποια κοινά!
Ναι. Εσείς τώρα έχετε δουλέψει ποτέ ή δουλεύατε παλιότερα;
Π2.: Εγώ δουλεύω σε ΚΕΠ και… εσύ… [στρέφεται προς την Π1.]
Π1.: Εγώ δούλευα σε μια τηλεφωνική εταιρία για ενάμιση μήνα… διέκοψα και τώρα είμαι άνεργη. […] Από Ιούλιο μέχρι τα μισά του Αυγούστου.
Κι εσύ για πόσο καιρό δουλεύεις τώρα;
Π2.: Πάνω από χρόνο!
Εσύ Π1. για πιο λόγο αποφάσισες να δουλέψεις;
Π1.: Και για οικονομικούς λόγους αλλά και γιατί μου αρέσει το αντικείμενο της γεωγραφίας και θα ήθελα να δουλέψω…
Κάτι πάνω στο αντικείμενό σου;
Π1.: Ναι κάτι πάνω στο αντικείμενό μου! Εεε, είχα στείλει με e-mail κάποια βιογραφικά, αλλά δε βρήκα ανταπόκριση. Ίσως είναι και καινούργιο το αντικείμενο… Είχα στείλει μάλιστα και σε ΜΚΟ, αλλά… Παρόλο που μας γνωρίζανε ως αντικείμενο τους γεωγράφους… δεν…
Μου είπες ότι είχες κάποιους οικονομικούς λόγους για τους οποίους δούλευες…
Π1.: Ναι για το καλοκαίρι να πάω έτσι διακοπές να είμαι πιο…
Εννοείς για να έχεις ένα χαρτζιλίκι γι’ αυτό;
Π1.: Ναι.
Εσύ Π2. που δουλεύεις περισσότερο καιρό; Ποιοι είναι οι λόγοι;
Π2.: Καλά πρώτα είναι η προϋπηρεσία, όσο πιο πολύ μπορώ, για να βρω μια καλύτερη δουλειά και βέβαια οικονομικοί, ένα επιπλέον εισόδημα σε εισαγωγικά βέβαια… [Χαμογελώντας] Χαρτζιλίκι θα έλεγα… μάλλον προς τα εκεί…!
Στο ΚΕΠ που δουλεύεις είσαι με σύμβαση; Τι είδους σύμβαση;
Π2.: Καλά τώρα έχει λήξει κιόλας, οπότε ναι.
Δηλαδή, μπορείς να μου πεις…
Π2.: Εγώ είχα κάνει από εδώ [εν. από το τμήμα], δούλευα στο υπουργείο εξωτερικών σαν πρακτική από εδώ… και μετά πήγα στα ΚΕΠ.
Έδωσες κάποιο βιογραφικό… και σου κάνανε…;
Π2.: Μετά σου κάνουν μια σύμβαση… δεν ξέρω τώρα για πόσο είναι και μετά εξαρτάται από πολλές συγκυρίες το αν θα ανανεωθεί. Ας πούμε, εμένα τώρα έχει λήξει και δεν έχει ανανεωθεί…
Για πόσο;
Π2.: Εξαρτάται. Τώρα για παράδειγμα αν θα μου ανανεωθεί δεν ξέρω για πόσο καιρό θα είναι…
Στη δική σου περίπτωση…;
Π2.: [στρεφόμενη προς την Π1.]: Πόσο ήτανε; Κανα… χρόνο…; Αλλά τώρα συνεχίζω και δουλεύω παραπάνω.
Και τι ωράριο;
Π2.: Α, είναι ανακατεμένες ώρες. Πρώτον, δουλεύεις και Σάββατο, όχι όλα τα Σάββατα αλλά και Σάββατο και το ωράριο είναι πάνω-κάτω εξάωρο, αλλά μπορεί να καθίσεις και παραπάνω αν έχει δουλειά…
Και αυτό εσύ το καθορίζεις;
Π2.: Άμα υπάρχει κάποιο πρόβλημα τη μια μέρα αυτό μπορείς να το καθορίσεις, ναι.
Όχι εννοώ τις ώρες επειδή έχεις και τη σχολή.
Π2.: Α, τώρα αναγκαστικά το έχω καθορίσει, εφόσον είναι μεταπτυχιακό δε θα μπορούσα να δουλεύω ό,τι ώρα ήταν. Το καθόρισα να πηγαίνω πιο πριν, ας πούμε, και να συμπληρώνω τις ώρες αλλιώς… αλλά γενικά, μπορεί να δουλεύεις και μέχρι εφτά το απόγευμα και την άλλη να τελειώσεις μεσημέρι… εξαρτάται…
Και τι καθεστώς ισχύει αν καθίσεις παραπάνω; Υπερωρίες πληρώνουν;
Π2.: Δε σε πληρώνουν. Απλά άμα έχει κόσμο και βλέπεις ότι πνίγεται ο συνάδελφος θα κάτσεις. Αλλά τώρα πάω και χωρίς σύμβαση [χαμογελά] οπότε…
Από την άποψη αυτή πώς τη βλέπεις αυτή τη δουλειά; Είσαι εργασιακά, ας πούμε, ευχαριστημένη;
Π2.: Εντάξει για κάτι προσωρινό είναι καλό. Για μόνιμη εργασία δε θα μ’ άρεσε. Αλλά για κάτι προσωρινό να περνάω έτσι για λίγες ώρες είναι καλά!
Ένσημα έχεις;
Π2.: Όταν έχεις σύμβαση έχεις και ένσημα…
Π1.: …εδώ στους τετράωρους!
Π2.: χωρίς σύμβαση όμως δεν έχω…
Ωραία. Θα χαρακτηρίζατε κάπως τον εαυτό σας πολιτικά ή έχετε κάποια πολιτική εμπειρία οποιαδήποτε;
Π2.: Πολιτικά; Δηλαδή στη σχολή κυρίως; Τι παράταξη είμαστε;
Μμ, ναι αν και πιο πριν από πιο παλιά;
Π2.: Μμ, εδώ δεν έχουμε παρατάξεις.
Π1.: Δεν έχουμε ναι.
[Παύση]
Δεν εννοώ αν έχετε ή όχι πολιτικές παρατάξεις. Εννοώ αν εσείς έχετε κάποια πολιτική αντίληψη των πραγμάτων ή αν θα μπορούσατε να πείτε ότι χαρακτηρίζω κάπως πολιτικά τον εαυτό μου… με βάση αυτά που πιστεύω, κάποια ιδανικά που μπορεί να έχω για το μέλλον…
Π2.: [Αμήχανα] Καλά τώρα, ιδανικά έχουμε πολλά, το θέμα είναι ποιος τα κάνει…
Π1.: Όχι πολιτικά κάπου όχι, δεν ανήκουμε κάπου. Τώρα, για αυτό που ρώτησες θέλουμε ό,τι το καλύτερο, να τελειώσουμε το μεταπτυχιακό με το καλό, να βρούμε μια δουλειά…
Π2.: Εννοείς αν υπάρχει κάποιος από τους πολιτικούς;
Όχι από τους πολιτικούς απαραίτητα…
Π2.: Από το χώρο της σχολής; …Πώς το εννοείς…;
Δεν ξέρω έχετε κάποια αντίληψη για το πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν κάποια πράγματα στην κοινωνία γενικότερα; Τι μπορεί να είναι; Το κόμμα, ο ηγέτης…;
Π2.: Καλά οπωσδήποτε ο ηγέτης παίζει μεγάλο ρόλο, το θέμα είναι ποιος είναι ικανός να το κάνει αυτό. Γιατί παντού υπάρχουν τα καλά πράγματα που γίνονται και τα αρνητικά… Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να υπάρχει κάποιος που να τα κάνει όλα. Αλλά οπωσδήποτε πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν…
Π1.: Ναι και κυρίως αυτό που είπες ο ηγέτης και γενικότερα ο άνθρωπος γιατί εδώ στην Ελλάδα υπάρχει μια κομματο-… πώς να το πω;
Π2.: …ναι-ναι!
Π1.: …κομματολατρεία δηλαδή, ας πούμε, ή με το ΠΑΣΟΚ ή με τη ΝΔ, δηλαδή δεν ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο για το ποιος είναι…
Και αυτό εσύ πώς το κρίνεις;
Π1.: Αρνητικά γιατί πιστεύω πως το παν είναι ο άνθρωπος γιατί…
Π2.: Είναι σαν στις εκλογές που ψηφίζουνε δήμαρχο, ας πούμε. Κάθε δήμαρχος είναι κομματικοποιημένος. Κανονικά δε θα έπρεπε να είναι γιατί πολλοί επηρεάζονται από αυτό. Γιατί να μην ψηφίσεις το πρόσωπο;
[…]
Εσείς ψηφίζετε στη σχολή;
Π2.: Εμείς τώρα στο μεταπτυχιακό δεν ξέρω ψηφίζουμε [στρεφόμενη προς τη Π1.];
Π1.: Αυτό δεν το ξέρω…
Π2.: Αλλά στο προπτυχιακό ψηφίζαμε. Εδώ δεν είναι αυτό με τα φυλλάδια, πάω μοιράζω φυλλάδια, πιέζω… Δηλαδή ψήφιζες το πρόσωπο πραγματικά… Δηλαδή ήταν κάποιοι φίλοι μας τους οποίους τους ψηφίζαμε, αλλά πρόσωπο! Δηλαδή, ο τάδε μ’ αρέσει για αυτό, για αυτό και για αυτό και τελείωσε ξέρω γω…
Οπότε το βάζετε στο επίπεδο του προσώπου και το ατομικό δεν είναι;
Π2.: Ατομικό; Τι εννοείς;
Ναι, ότι υπάρχει ένα άτομο ας πούμε που μπορεί να αλλάξει…
Π2.: Ή μια ομάδα που μπορεί να το οργανώσει καλύτερα ας πούμε το πανεπιστήμιο.
[…]
Οπότε μπορείτε να ακολουθήσετε κάποιον που μπορεί να σας οργανώσει καλύτερα ξέρω γω..;
Π2.: Ναι αν είναι για το καλύτερο.
[…]
Η σχολή στην οποία σπουδάζετε είναι της επιλογής σας, γιατί την επιλέξατε;
Π1 + Π2.: Ναι, της επιλογής μας ήτανε.
Π1.: Εμένα για την ακρίβεια ήτανε νομίζω τρίτη;
Π2.: Ναι και εμένα δεύτερη ήταν. Πρώτα διαιτολόγιο, μετά γεωγραφία. Εγώ αν σας πω γιατί την επέλεξα θα γελάσετε βέβαια. Γιατί δεν ήξερα γεωγραφία [γελάει δυνατά]. Μου άρεσε η ιδέα: λέω κάτι καινούργιο!
Π1.: Ναι, πραγματικά και εμένα ο μαθηματικός μου στο φροντιστήριο επειδή μου είχε πει πως είναι πολύ καλή σχολή και έχει προοπτικές την επέλεξα έτσι. Και τελικά είδα ότι είχε δίκιο: ότι άξιζε!
Π2.: Δεν ξέρουμε τώρα στον επαγγελματικό τομέα…
Π1.: στον επαγγελματικό έχουμε κάποιες δυσκολίες, αλλά πιστεύουμε…
Π2.:…ναι… αλλά… ελπίζουμε [χαμογελά].
Από ότι κατάλαβα δεν είχατε κάποια άμεσα οικονομικά κριτήρια που τις επιλέξατε;
Π1.: Ναι, σίγουρα όταν βάζεις, ας πούμε, στο μηχανογραφικό σου να επιλέξεις μια σχολή είναι και στο πίσω μέρος του μυαλού σου.
Π2.: Βάζοντας μια τέτοια σχολή πιστεύαμε πώς δε θα είχαν κορεστεί αυτά τα επαγγέλματα.
[…]
Έχετε συχνή επαφή με τη σχολή σας;
Π2.: Ναι!
Π1.: Εγώ ειδικά όταν τελείωσα, καλά εκτός του ότι στεναχωρήθηκα, ερχόμουν πολύ συχνά! Ερχόμουν έτσι για να δω και τα email μου για να μην μπαίνω από το σπίτι ή για να έχω μια επαφή (διαλέξεις, ομιλίες…) σε εμπνέει! [Χαμογελά] Εγώ το έχω πει το αγαπάω το Χαροκόπειο!
Π2.: Ναι κι εγώ!
Αυτό πέρα από το χώρο έχει να κάνει και με τις σχέσεις που έχετε, δηλαδή με συμφοιτητές/ιες;
Π2.: Καλά, πιο πολύ μεταξύ μας κάνουμε παρέα και με λίγα άτομα. Τώρα, ας πούμε, στο μεταπτυχιακό κάνουμε παρέα με πιο πολλά παιδιά, με όλα σχεδόν! Ναι με όλα μιλάμε… […]
Π1.: Ναι, άλλος βέβαια ενδιαφέρεται να κάνει το μεταπτυχιακό του, άλλος να κάνει κατευθείαν δουλειά, άλλη παντρεύτηκε! [Χαμογελά] Έτσι, υπάρχει μια ποικιλία, ας πούμε, προς τις κατευθύνσεις παρόλο που πίστευα ότι όταν τελειώνεις μια σχολή με τους συμφοιτητές έτσι μένεις γιατί σε ενδιαφέρει ο ίδιος εργασιακός χώρος, αλλά τελικά…
Δεν ισχύει…
Π1.: Τελικά, αυτό δεν ισχύει.
Με βάση αυτά που μου είπατε πώς θα κρίνατε γενικά το κλίμα στη σχολή; Πώς είναι οι σχέσεις δηλαδή, με τους συμφοιτητές σας; Είναι ανταγωνιστικό, συναδελφικό το κλίμα…;
Π2.: Εξαρτάται από τα άτομα εγώ θα έλεγα.
Π1.: Στο προπτυχιακό, ίσως. Ίσως, επειδή είναι και προπτυχιακό και λες: «είναι το πρώτο μου πτυχίο και πρέπει να το βγάλω με όσο το δυνατό υψηλότερο βαθμό μπορώ»…
Π2.: Εξαρτάται και από το άτομο γιατί συνήθως, εκτός βέβαια από εξαιρέσεις ατόμων, τα αγόρια βοηθούσαν πιο πολύ από τα κορίτσια…
Π1.: Ναι και επειδή εμείς γενικότερα είχαμε κάποια προγράμματα του GIS και τα σχετικά είχαμε κάποιες δυσκολίες…
Τι είναι αυτό;
Π1.: …για την κατασκευή χαρτών…
Π2.: Χαρτογράφηση… αν και …πιο πολύ τα αγόρια βοηθούσαν…
Π1.: Ναι, αλλά γενικότερα υπήρχε ένας ανταγωνισμός, που δεν υπάρχει στο μεταπτυχιακό όλως παραδόξως… Θα έλεγα ότι έχουμε ενωθεί με τα παιδιά του μεταπτυχιακού, έτσι, περισσότερο…
Π2.: Ναι-ναι!
Π1.: …και σε μικρότερο χρονικό διάστημα!
Π2.: Ναι, πραγματικά εδώ πέρα δεν υπάρχει ανταγωνισμός! Υπάρχει πιο πολύ βοήθεια… ναι… άλλο κλίμα!
Γιατί όμως στο προπτυχιακό θεωρείται πως υπήρχε ποιο πολύς ανταγωνισμός; Πώς το εξηγείτε;
Π2.: Είναι αυτό που είπε η Π1. Ήταν το πρώτο πτυχίο και εντάξει… βλακείες… οι βλακείες που γίνονται πάντα… Ο ένας ήθελε να τελειώσει πρώτος, να βγει πρώτος…
Ναι αλλά γιατί υπήρχε αυτό;
Π2.: [σωπαίνει]
Το έχεις σκεφτεί; Το έχεις ερμηνεύσει κάπως αυτό;
Π2.: [χαμογελώντας] Πραγματικά αυτό είναι μια απορία που την έχουμε και εμείς! Ξέρεις τι γίνετε; Αργά ή γρήγορα θα τελειώσουμε όλοι (εκτός από τους πολύ αδιάφορους που δεν…). Αφού λοιπόν θα τελειώσουν όλοι, τι να τελειώσει τώρα ο άλλος, τι να τελειώσει σε δυο χρόνια…
Αυτό θεωρείς πως ισχύει για όλους;
Π2.: Όχι. Γιατί υπάρχουν και άτομα που το βλέπουν ανταγωνιστικά…
Αυτοί που το βλέπουν ανταγωνιστικά μήπως υπάρχουν και άλλοι λόγοι που τους ωθούν να το κάνουν αυτό; Μήπως υπάρχει ένα ευρύτερο κλίμα που τους πιέζει;
Π2.: Δηλαδή;
Η οικογένειά τους ξέρω γω;
Π2.: Μπορεί ίσως…
Αυτό το έχετε σκεφτεί καθόλου;
Π2.: Ίσως… Υπάρχει και στο μυαλό τους, να θεωρούν, δηλαδή, πως αν έχουν καλύτερο βαθμό από κάποιον άλλο και ο άλλος δεν πάει τόσο καλά ή δεν τελειώσει θα έχουν καλύτερη προοπτική.
Π1.: Αυτό δεν πολυισχύει γιατί κι εγώ, ας πούμε, ήθελα πολύ να τελειώσω, να τελειώσω όσο πιο γρήγορα γίνεται. Τέλειωσα στα τεσσερισήμισι χρόνια (ε, με έφαγαν οι καταλήψεις και όλα αυτά για αυτό άργησα…), δηλαδή ο μισός χρόνος που μου είχε μείνει ήταν η πτυχιακή μόνο. Πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι το πώς έχεις μεγαλώσει, η οικογένειά σου…
Π2.: Σε αυτό έχεις δίκιο… Ναι είδες και γω δεν το…
Π1.: Και μεις θέλαμε, και η Π2. ήθελε να τελειώσει γρήγορα… Και, ας πούμε, εγώ δεν έχω πρόβλημα να βοηθήσω αν μου ζητήσει κάποιος κάτι…
Π2.: Έχεις δίκιο γιατί θυμάσαι… ναι… με τους βαθμούς… έχεις δίκιο το ξέχασα… αλλά ίσως είναι και στο χαρακτήρα του ανθρώπου… Βλέποντας [στρεφόμενη προς την Π1.] και το δικό σου παράδειγμα γιατί εσύ όντως ήθελες μεταπτυχιακό… ναι… ναι… εξαρτάται από τον χαρακτήρα του ανθρώπου… Τώρα βέβαια το γιατί… δεν ξέρω. Μπορείς εσύ [κοιτάζοντας την Π1.] να εξηγήσεις γιατί ισχύει αυτό;
Π1.: Αυτό είναι ναι… πιστεύω γιατί έτσι έχουν μεγαλώσει… το οικογενειακό περιβάλλον, η νοοτροπία… Ντάξει πιστεύω ότι και ο άνθρωπος γρήγορα αλλάζει όταν έχει μεγαλώσει με κάποιες θεωρίες… που κατά τη γνώμη μου δεν είναι σωστό αυτό γιατί οι γονείς σου σου έχουν δώσει κάποια εφόδια (έτσι δεν είναι;) και σου λένε αυτό είναι σωστό αυτό είναι λάθος. Αυτά όταν εσύ σπουδάζεις, ενηλικιώνεσαι, κτλ, πρέπει να κρίνεις ποια είναι σωστά και ποια λάθος και αναλόγως να κρατήσεις ή να απορρίψεις. Δεν το κάνουν πολλοί αυτό. Δυστυχώς και έτσι μένουν…
Π2.: Πάντως, είναι και στο χαρακτήρα, ρε παιδί μου… Δεν ξέρω γιατί εγώ πάντως είδα διαφορά ανάμεσα σε γυναίκες και σε άνδρες. Το είδες κι εσύ… [κοιτάζοντας τη Π1.]
Π1.: Ίσως, ναι.
Π2.: Ντάξει, ίσως βέβαια εσύ [χαμογελώντας] είσαι και εξαίρεση γιατί ήθελες… ρε παιδί μου κι εσύ ήσουν άλλο τώρα ντάξει… Και εσύ ήθελες και το μεταπτυχιακό και εννοείται και το βαθμό να πάμε καλά, αλλά ήταν εξαίρεση και υπήρχαν και άλλα παιδιά που ήταν εξαίρεση. Αλλά γενικά υπήρχε μια τάση οι κοπέλες να είναι πιο σφιχτές να βοηθήσουν από τα αγόρια. Τα αγόρια ήταν πιο χύμα. […], αλλά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί κάποιος το κάνει αυτό…
Όπως μου είπατε επομένως ως εξαιρέσεις και εσάς σας άρεσε να τελειώσετε γρήγορα και με καλό βαθμό αν κατάλαβα, έτσι δεν είναι;
Π1.: Ναι αλλά όχι να πατάμε επί πτωμάτων!
Π2.: Όχι-όχι… αυτό…
Π1.: Δηλαδή, υπήρχαν περιπτώσεις που έκανες ερώτηση σε έναν και δε σου απαντούσε για να μην του πάρεις…
Π2.: Ναι καλέ τι είναι αυτό τώρα!!!
Π1.:… να μην του πάρεις το βαθμό! Ενώ τα παιδιά που είναι από διαφορετικές επιστήμες στο μεταπτυχιακό άμα μας ρωτήσουν κάτι για χάρτες, εγώ έχω βοηθήσει ας πούμε… αλλά τι να κρατήσω τη γνώση για μένα!;
Π2.: Είναι ώριμα άτομα, μάλλον εκεί θα το αποδώσω, ότι τα άλλα ήταν ανώριμα άτομα, ενώ αυτά είναι μάλλον πολύ ώριμα άτομα [χαμογελά]! Μάλλον εκεί θα το απέδιδα…
Π1.: Μπορεί κι αυτό…
Ωραία. Θεωρείτε ότι γενικά το σύστημα του πανεπιστημίου είναι «αξιοκρατικό»; Δίνονται «ίσες ευκαιρίες σε όλους»;
Π2.: Ίσες ευκαιρίες ως προς τι;
Αν μπορούν όλοι να τελειώσουν σε συγκεκριμένο διάστημα, αν κάποιοι που δεν μπορούν να παρακολουθούν επειδή δουλεύουν να πάρουν το πτυχίο ή αν έχουν οικονομικές δυσκολίες, διάφορα…
Π2.: Ναι…
Π1.: Αυτό βέβαια με το ωράριο είναι κάπως, αλλά εντάξει στο προπτυχιακό δε δούλευαν κιόλας. Άντε να δούλευαν ένα με δυο άτομα. Η πιο πολύ δυσκολία ήταν ότι υπήρχαν και εργαστηριακά μαθήματα, ειδικά στα τρία πρώτα έτη, κι έτσι ήταν δύσκολο να δουλεύει κάποιος…
Π2.: Ναι.
Π1.: …και για αυτό οι περισσότεροι που δουλεύανε αργήσανε να τελειώσουνε…
[…]
Π1.: …αλλά στις βαθμολογίες και σε αυτά όχι. Υπάρχει αξιοκρατικό σύστημα.
Παρόλα αυτά, στα μεταπτυχιακά συνεχίζουν πολύ λίγοι. Αυτό γιατί συμβαίνει;
Π2.: Ίσως να είναι επειδή κάποιοι βρίσκουν δουλειά, όποια νάναι, και τα παρατάνε. Ίσως.
Π1.: Ναι, κάποιοι δεν ενδιαφέρονται κιόλας. Μπορεί κάποιοι να επέλεξαν τη γεωγραφία στο έτσι…
Π2.: …ή από αγγαρεία, να πάρουν ένα πτυχίο και μετά γεια… Ή η κοπέλα που παντρεύτηκε που βέβαια μπορεί να συνεχίσει στο μέλλον δεν ξέρεις…
Ωραία. Εσείς θεωρείτε ότι πρέπει να υπάρχει κάποιο χρονικό όριο σπουδών; Αν θυμάστε έγινε και πολύ λόγος… Το θεωρείτε δίκαιο;
Π2.: Δεν ξέρω αν είναι ναι ή όχι. Να το σκεφτώ λιγάκι [μικρή παύση]. Αυτό που ξέρω είναι πως αν θέλει κάποιος να τελειώσει, θα τελειώσει. Δηλαδή, και χρονικός περιορισμός να μην υπάρχει θα το τελειώσει, δεν υπάρχει περίπτωση. Αυτός που δε θέλει δε θα το τελειώσει.
Πρέπει να υπάρχει δηλαδή;
Π2.: Εδώ στο μεταπτυχιακό που υπάρχει ένας χρονικός περιορισμός (πέντε εξάμηνα) καμιά φορά το σκέφτομαι: «άμα κοπώ και αμα κάνω»! Ενώ ας πούμε στο προπτυχιακό ήξερα, υποσυνείδητα, ότι είναι απεριόριστος ο χρόνος… όχι ότι θα το έκανα βέβαια απεριόριστα. Όχι, το έχω σκεφτεί. Για φοιτητές που δε διαβάζουν πρέπει να υπάρχει.
Γιατί;
Π2.: [χαμογελώντας] Γιατί εφόσον μπήκαν εκεί πέρα να στρωθούν να διαβάσουν, μην τρώνε τώρα και τη θέση κάποιου…
Ναι, ωστόσο…
Π2.:… αλλά ωστόσο δεν τρώνε και τη θέση κάποιου…
Π1.: …[με νόημα] τα λεφτά των γονιών…
Και αν όπως λέγαμε πριν έχουν κάποιο πρόβλημα;
Π2.: Τότε ναι, φυσικά…
Π1.: Για αυτό κι εγώ είμαι έτσι κάπως σκεπτική και δεν έχω απαντήσει κάτι ακόμα. Είναι αυτό. Σκέφτομαι, δηλαδή, ότι υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν και να δουλεύουν παράλληλα και μπορεί να τους ενδιαφέρει και αυτό που σπουδάζουν και θέλουν να το τελειώσουν κιόλας. Εκεί ο χρονικός περιορισμός είναι ένα πρόβλημα.
Π2.: Ίσως, θα έπρεπε να υπάρχει χρονικός περιορισμός υπό όρους. Δηλαδή… [διστακτικά] αλλά πώς θα γίνει και με αυτό το κράτος τώρα…
Π1.: Είναι σαν αυτό που μας είπε ο καθηγητής στο μάθημα: «δε θα το λέμε αυτό, αλλά για να γίνουν αλλαγές εμείς θα πρέπει να πούμε ότι εμείς θα βάλουμε τα δυνατά μας!» [χαμογελά].
Π2.: Καλά, άμα θα βάλουμε θα γίνει απλά… είναι δύσκολο… γιατί θα πρέπει να ξέρουν για τον καθένα τι ακριβώς κάνει και να δουν το λόγο για τον οποίον δεν μπορεί να τελειώσει. Αν είναι σοβαρός ο λόγος ας τον κρατήσουν άμα δεν είναι όμως πολύ σοβαρός ο λόγος και απλά κάθεται εκεί ίσως… Αλλά… πώς…; Ίσως να το κάνουν και δυο χρόνια παραπάνω; Καλά δε λέω [κοιτώντας την Π2.];
Π1.: Ναι αυτό. Να υπάρχει κάποιος χρονικός περιορισμός, αλλά να λαμβάνεται υπόψη κάποιος που δουλεύει ή αν προκύψει ένα πρόβλημα… να του το αυξήσουν. Να δίνεται και αυτή η δυνατότητα. Αλλά να μην αφεθεί άλλο αυτό το επ’ αόριστο.
Π2.: Το επ’ αόριστο δεν είναι ωραίο…
Γιατί θεωρείτε ότι «δεν είναι ωραίο»;
Π1.: Γιατί υπάρχουν φοιτητές που στα χαρτιά είναι ακόμα φοιτητές και έχουν σαρανταρίσει…
Π2.: Αυτό είναι άσχημο!
Ναι. Γιατί είναι άσχημο μπορείτε να μου το εξηγήσετε;
Π2.: Γιατί υποτίθεται ότι μπαίνεις σε μια σχολή για να την τελειώσεις σε ένα άλφα χρονικό διάστημα. Υποτίθεται πως αν κάποιος άλλος είχε μπει στη θέση σου μπορεί να το είχε χρησιμοποιήσει το πτυχίο…
Οπότε το βάζετε…
Π2.: Δηλαδή, καλό είναι αυτός που μπαίνει να το κάνει με ένα σκοπό να χρησιμοποιήσει το πτυχίο. Γιατί θα μπορούσε να μπει κάποιος άλλος –τώρα δε λέω για περιπτώσεις που έχουν καθυστερήσει, αλλά το έχουν τελειώσει, αλλά λέω για περιπτώσεις αιώνιων φοιτητών– και να είχε τελειώσει και να το είχε εξασκήσει το επάγγελμα.
Ναι αυτό όπως είπατε όμως δεν το αποκλείει. Μπαίνουν… Θεωρείτε, δηλαδή, ότι κοστίζει κάτι παραπάνω στο κράτος;
Π1.: Δεν το είχα σκεφτεί από αυτήν την οπτική γωνία. Όχι, απλά πιστεύω ότι είναι ωραίο. Ότι από τη στιγμή που επιλέγεις κάτι να το κάνεις επάγγελμα! Αυτό δεν είναι το ωραίο; Αλλιώς να περάσουμε για να κάνουμε τι; Να περάσουμε στο Πολυτεχνείο για να δουλεύουμε μετά για μια τηλεφωνική εταιρία;
Π2.: Στο κράτος μπορεί και να κοστίζει δεν ξέρω…
Π1.: Έχει λεφτά το κράτος δεν έχει πρόβλημα [γελά]!
Π2.: Ναι, αλλά για να κάνω και μια παρένθεση ακόμα κι αν τελειώσεις τη σχολή ποιος σου λέει ότι θα δουλέψεις πάνω σε αυτό… οπότε μπορεί και να μην κοστίζει…
Κοιτάξτε στο κράτος δεν κοστίζει τίποτα. Οπότε γιατί το κράτος βάζει ένα ζήτημα να πρέπει να τελειώσεις…
Π1.: Έχουμε ανάγκη από επιστήμονες πιστεύω. Γενικότερα, [με δισταγμό] αυτή η γενιά η παλιά που έχει καταλάβει αυτή τη στιγμή όλες τις θέσεις θα πρέπει τη στιγμή αυτή να φύγουν και θα πρέπει να έρθει νέο αίμα που όμως θα πρέπει να έχει πραγματικά τις γνώσεις να ανταποκριθεί και να δώσει ένα καλύτερο μέλλον στις επόμενες γενιές… Δηλαδή… [μικρή παύση]. Κατάλαβες πώς το θέτω;
Π2.: Σίγουρα όσο πιο πολλά εφόδια έχεις τόσες περισσότερες πιθανότητες έχεις…
Να ρωτήσω τώρα κάτι. Πώς βλέπετε τους καθηγητές; Θεωρείτε ότι πρέπει να κρίνονται από τους φοιτητές;
Π2.: Γενικά, ναι.
Γιατί όμως πρέπει να κρίνονται από τη στιγμή που, όπως έλεγε και η Π1., κατέχουν μια γνώση, έτσι δεν είναι;
Π1.: Κοίτα! Στο επίπεδο της γνώσης δε θα πρέπει να κριθούν ποτέ γιατί για να φτάσουν σε αυτό το σημείο σημαίνει ότι έχουν τις γνώσεις.
Άρα επομένως είναι αυθεντία ο καθηγητής.
Π2.: Όχι αυθεντία! Είναι ικανός να σε διδάξει αυτό που ξέρει… έχει κριθεί να σε διδάξει αυτό που ξέρει… Αλλά τώρα αν ο καθηγητής –που βέβαια όχι στη δική μας περίπτωση γιατί εμείς τύχαμε σε καλές ευτυχώς περιπτώσεις– ξέρει και είναι τρελός και αποφασίζει ότι εγώ δε θα κάνω την εξεταστική τότε –γιατί κάτι τέτοιες περιπτώσεις έχουν τύχει, όχι εδώ όμως σε άλλες σχολές– εκεί δεν πρέπει να κρίνοντα από τους φοιτητές; Θα πρέπει.
Ναι αλλά με ποιον τρόπο –αν θεωρείτε ότι πρέπει να κρίνονται;
Π2.: Ίσως, μέσω κάποιου εκπροσώπου ή ίσως απευθείας διάλογος. Έτσι δεν είναι; Τώρα βέβαια, αν η σχολή είναι αχανής δεν ξέρω πως… Μέσω εκπροσώπου προφανώς…
Π1.: Ναι…
Συγνώμη που σε διακόπτω, εκείνο που με ενδιαφέρει να μάθω είναι τι είδους κριτήρια θα βάλει αυτός ο εκπρόσωπος –αν είναι μέσω εκπροσώπου… Ποια κριτήρια, δηλαδή, θα βάλετε εσείς ως φοιτητές…
Π2.: Εξαρτάται και από τι θα είναι ο καθηγητής. Αυτό στο λέμε λίγο στην απέξω γιατί δε μας έχει τύχει ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά από αυτά που έχουμε ακούσει…
Π1.: Να στο πούμε με ένα παράδειγμα: τυχαίνει ένας καθηγητής σε ένα τυχαίο πανεπιστήμιο να κόβει πολλούς με 4, που θα μπορούσε κάλλιστα το 4 να γίνει 5… Εκεί θα πρέπει να συγκεντρωθούν οι συγκεκριμένοι φοιτητές που έχουν το πρόβλημα να το πουν στον εκπρόσωπό τους και ο εκπρόσωπός τους να του το μεταφέρει… Έτσι πρέπει να κριθεί.
Π2.: Ναι σε αυτό πρέπει να μπει ένα φρένο όχι στη γνώση του καθηγητή, αλλά στην τρέλα του καθηγητή…
[…]
Ωραία. Πώς βλέπετε τώρα την επαγγελματική σας αποκατάσταση;
Π2.: Καλά εγώ για να είμαι ειλικρινής θεωρώ πως δεν είναι πολύ εύκολο να βρεις τομέα, ο οποίος να σχετίζεται με το αντικείμενό σου. Γιατί εντάξει, το επιθυμητό θα ήταν αυτό: να βρούμε κάτι να συσχετίζεται με αυτό που ξέρουμε. Δεν είναι εύκολο. Για αυτό κάνουμε και το μεταπτυχιακό –και για γνώσεις βέβαια– σαν ένα επιπλέον εφόδιο να δουλέψουμε κάποτε σε έναν τομέα που να θέλουμε.
[…]
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίσατε ή αντιμετωπίζετε ως φοιτήτριες;
Π1.: Τι πρόβλημα;
Δεν ξέρω εσείς θα μου πείτε… (στην οργάνωση, στις υποδομές, στις σχέσεις με φοιτητές-καθηγητές, στις διαλέξεις, τα ωράρια…)
Π1.: Στις σχέσεις με τους φοιτητές θα έλεγα!
Π2.: Ναι, από αυτά που ανέφερες και εγώ έχω σχέση με τους φοιτητές…
Π1.: Από άποψη δομής είναι πολύ καλά στο πανεπιστήμιο αυτό. Ό,τι απορία έχεις και με τους καθηγητές υπάρχει άμεση επικοινωνία, αλλά και με τη γραμματεία δηλαδή επειδή η αδελφή μου που είχε τελειώσει τη φιλοσοφική στην Κρήτη μου έλεγε ότι για να πας στη γραμματεία, να τη βρεις για να ρωτήσεις ήταν κάτι πάρα πολύ δύσκολο κι επειδή τις είχα δει από κοντά αυτές τις κυρίες που δούλευαν στη γραμματεία τις είχε λυπηθεί το μάτι μου.
Π2.: Ναι, οι περισσότερες στις άλλες σχολές είναι αγενέστατες!
Π1.: και επειδή εδώ τα άτομα που δουλεύουν στη γραμματεία είναι στο μεταπτυχιακό ή έχουν τελειώσει εδώ το μεταπτυχιακό έτσι έχουμε καλή σχέση. Οπότε το πρόβλημα είναι περισσότερο στην επαφή με τους φοιτητές…
Π2.: …ναι και πάλι στο προπτυχιακό περισσότερο…
Π1.: Ναι. Δεν πέσαμε σε καλό εξάμηνο.
Π2.: Ενώ από μεγαλύτερα έτη ήταν πολύ καλά άτομα. Αλλά και πάλι όσους ξέραμε εμείς. Δεν ξέραμε πολλούς. Αλλά κάποια άτομα που ξέραμε από μεγαλύτερα έτη ήταν φοβερά άτομα.
[…]
Π2.: Κάποια άτομα που όταν εμείς πηγαίναμε πρώτο έτος εκείνα πήγαιναν τρίτο. Και κάποια άτομα στην αρχή δεν ήξερα ότι βάζανε υποψηφιότητα. Μετά το έμαθα… μετά…
[…]
Για ποιο λόγο δε συμμετείχατε στις κινητοποιήσεις;
Π2.: Εμείς είχαμε εκείνον τον καιρό διάβασμα. Εγώ προσωπικά δεν ήξερα καν γιατί γίνονταν. Εσύ [κοιτάζοντας με νόημα την Π2.] θυμάσαι γιατί γίνονταν…
Π1.: Θα το πω μετά [χαμογελώντας]…
Π2.: Ναι κι εγώ θυμόμουνα, αλλά τώρα delete τελείως… Ναι, αλλά γενικά εμάς μας ενδιέφερε να τελειώσουμε. Είχαμε νευριάσει! Δε μας ενδιέφερε για ποιο λόγο γίνονταν αυτά! Εμείς θέλαμε να τελειώσουμε!
Να ρωτήσω αυτό έχει καθόλου να κάνει με αυτό που λέγαμε στην αρχή για τον ανταγωνισμό;
Π2.: Δηλαδή;
Αν δηλαδή εσύ κοιτάς να βγεις στην αγορά εργασίας και να είσαι ανταγωνιστικός σε σχέση με τους άλλους και τίποτε άλλο. Αυτό εννοώ.
Π2.: Δηλαδή, για ποιο λόγο θέλαμε να τελειώσουμε;
Ναι.
Π2.: Εγώ προσωπικά λέω διάβασμα έκανα, οπότε να πάω να δώσω να τελειώνει, να μην τα έχω πάλι για τον άλλο καιρό. Να τελειώσω.
Π1.: Ναι, εκείνη την περίοδο είχα και την πτυχιακή και ήθελα να τελειώσω. Πιστεύω πως ήταν η περίοδος πιστεύω. Γιατί το έλεγα και τότε, αν με είχε βρει στο τρίτο έτος και επειδή γενικά δε χρώσταγα μαθήματα, μπορεί πιο ενεργά να συμμετείχα…
Ναι. Για ποιο λόγο όμως να συμμετείχες αφού μου είπατε ότι «όλα καλά» ας πούμε;
Π1.: Θα σου πω. Ναι, εκείνη την περίοδο ήταν με ένα νόμο…
Ο νόμος-πλαίσιο…
Π1.: Ναι. Εμένα δε μου άρεσε αυτό που λέγανε για το άσυλο. Ότι θα καταργήσουν το άσυλο και νομίζαμε όλοι ότι εννοούσαν το άσυλο των ιδεών που έχει το πανεπιστήμιο και… γενικότερα, ξέρεις…
Π2.: Τι ήταν αυτό;
Π1.: Ότι ρε παιδί μου το πανεπιστήμιο από μόνο του μπορεί να κάνει όποια έρευνα θέλει πάνω σε συγκεκριμένο αντικείμενο, να γράψει οτιδήποτε θέλει, έχει δηλαδή μια ελευθερία λόγου, γενικότερα και έρευνας. Όταν είχε βγει η κυβέρνηση και έλεγε ότι θα αρθεί το άσυλο νόμιζαν όλοι –και οι φοιτητές– ότι αυτό θα γίνει και στο επίπεδο των ιδεών. Τελικά, αποδείχτηκε ότι η κυβέρνηση δεν εννοούσε στο επίπεδο των ιδεών –δεν ξέρω αυτό κατάλαβα μετά… και ήταν περισσότερο ότι οποιοσδήποτε μπορεί να μπει, ένας κλέφτης π.χ. εδώ και να βρει εδώ άσυλο…
Αυτό ισχύει;
Π1.: Αυτό κατάλαβα. Δεν ξέρω τώρα…
Και εσύ δεν κατάλαβα που διαφωνούσες ακριβώς;
Π1.: Εγώ επειδή στην αρχή νόμιζα ότι ήταν το άσυλο των ιδεών δεν ήθελα να αρθεί αυτό το άσυλο.
Οπότε συμφωνούσες κατά βάση με την κυβέρνηση από ότι κατάλαβα…
Π1.: [παύση] Όχι εγώ δεν ήθελα να αρθεί το άσυλο των ιδεών.
Ναι, αν και δεν κατάλαβα τι εννοείς με το «άσυλο των ιδεών»; Την ελευθερία λόγω δηλαδή;
Π1.: Ναι την ελευθερία λόγου!
Το νόμο πλαίσιο τον έχετε διαβάσει καθόλου;
Π1.+ Π2.: [αμηχανία]
Θεωρείτε πως δε σας αφορά; Είναι κάτι έξω από εσάς ας πούμε;
Π1.: Όχι, αλλά αυτό που σου είπαμε πριν. Ήταν αυτή η περίοδος… Είχαν ξεκινήσει Μάρτη [διστακτικά]… Πότε είχαν ξεκινήσει;
Π2.: Εγώ θυμάμαι μια πορεία για την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, δε θυμάμαι…
Π1.: [έντονα] Α, ναι! Και είμαι και κατά της ιδιωτικοποίησης των πανεπιστημίων!
Π2.: [παρεμβάλλεται η Π2. και την ξαναδιακόπτει η Π1.]
[…]
Π1.: Αλλά για να επανέλθουμε ήμασταν ανάμεσα σε αυτούς που λέγανε θα δώσουμε ή δε θα δώσουμε εξεταστική. Να είσαι τώρα εσύ στο προτελευταίο έτος, [με έμφαση] μες τη ζέστη και να θες να πας διακοπές και να σκέφτεσαι ότι θα αρχίσεις να δίνεις μες τον Αύγουστο εξεταστική!!!
Επομένως, ήταν ατομικό το πρόβλημα;
Π1.: Ατομικό ήτανε. Ναι, αν το θέτεις έτσι….
Όχι το λέω για να καταλαβαινόμαστε κιόλας…
Π1.: Ναι!
Ωραία. Αυτό με την ιδιωτικοποίηση θεωρείται ότι είναι καλό, κακό… πώς το κρίνετε;
Π2.: Στην αρχή ήμουν πολύ κατά, θυμάσαι [στρεφόμενη και προς την Π1.]. Να πω λίγο πως το σκεφτόμουνα τότε και πώς τώρα γιατί είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Τότε έλεγα: «κοίτα να δεις θα γίνουν ιδιωτικά πανεπιστήμια κι εμείς που διαβάσαμε, με τις πανελλήνιες, κτλ., και θα έρθει ο άλλος και θα πληρώσει και θα περάσει έτσι χωρίς να έχει κουραστεί. Άμα ήτανε έτσι τότε κι εμείς θα βάζαμε όποια σχολή θέλαμε και δε θα διαβάζαμε τόσο πολύ». Οπότε ήμουν πολύ κατά!. Όμως τώρα που έκατσα και το σκέφτηκα, δεν είμαι κατά, για να μην πω ότι έχω αλλάξει θέση τελείως. Για ποιο λόγο; Γιατί ήδη όλοι πηγαίνουν στο εξωτερικό. Ας πούμε κι από την ιατρική να το δούμε όλοι πηγαίνουν στο εξωτερικό (έρχονται και από κάτι ρουμανίες…). Οπότε λέω από το να γίνεται αυτό και εφόσον δεν αλλάζει αυτή η νοοτροπία γιατί να μην τα παίρνει τα χρήματα το κράτος, ενώ τώρα τα παίρνουν άλλα κράτη.
Το κράτος; Ποιο κράτος;
Π2.: Ναι, να κινείται η οικονομία εντός Ελλάδας.
Α, εννοείς ότι είναι εθνικό ζήτημα άρα…
Π2.: Ναι. Κόσμος ας πούμε που βγαίνει εκτός Ελλάδας…
Ναι, αλλά δεν κατάλαβα, να σε ρωτήσω κάτι; Γιατί είναι εθνικό, αφού τα ιδιωτικά που υπάρχουν εδώ είναι κάτι αμερικάνικα κολλέγια, κάποια παραρτήματα ιδιωτικών πανεπιστημίων…
Π2.: [με τον ίδιο ρυθμό] Καλά σωστό κι αυτό, αλλά αφού ο άλλος βγαίνει που βγαίνει, αφού γίνεται που γίνεται, η τάση αυτή υπάρχει…
Αυτό το θεωρείς δίκαιο;
Π2.: Νομίζω ότι επειδή υπάρχει η τάση αυτή, να ας πούμε στην ιατρική που το ξέρω εγώ, όταν τελειώνουν τα παιδιά κανονικά στα έξι χρόνια και μετά για να κάνουν την ειδικότητα –καλά αυτό είναι κατάντια δηλαδή! – πηγαίνουν στο εξωτερικό γιατί πολλές φορές μέχρι να ανοίξει η θέση περνάν τόσα χρόνια… Και λέω εγώ. Από το να γίνεται αυτό και από το να πηγαίνουν στο εξωτερικό (οι 90 στους 100 αυτό κάνουν και που σου έρχονται από τη Ρουμανία που δηλαδή διεκδικούν την ίδια θέση με σένα), υπό αυτήν την έννοια είναι καλό να γίνει αυτό [εν. την ιδιωτικοποίηση] γιατί είναι κάτι που ήδη γίνεται. Οπότε, τι να πάνε στο εξωτερικό, τι να μείνουν εδώ. Καλό θα ήταν να μη γίνεται, αλλά από τη στιγμή που υπάρχει ήδη η τάση αυτή που οπωσδήποτε ο άλλος θα φύγει τι να πάνε στο εξωτερικό τι εδώ.
Π1.: Η άποψη όμως του να γίνουν πιο ελκυστικά τα ελληνικά πανεπιστήμια και να αλλάξουν γενικότερα οι ελληνικές δομές και να μη γίνεται αυτό…;
Π2.: Ναι αυτό θα ήταν το ιδανικότερο!
Π1.: Μα εγώ αυτό πιστεύω! Αυτό που είπα και πριν: να μπει η καινούργια γενιά, το καινούργιο αίμα και να αλλάξουν πράγματα γιατί δε γίνεται αλλιώς…
Π2.: Μακάρι…
Π1.: Δηλαδή, είναι αρνητικό να ιδιωτικοποιούν τα πανεπιστήμια γιατί δε θα δίνουν τη δυνατότητα και σε πιο φτωχούς ανθρώπους, δηλαδή που θα βρει ο άλλος τα χρήματα; Ναι, είναι άλλοι που λένε: «είναι πολλά τα 2100», αλλά έχω ακούσει πως σε άλλα πανεπιστήμια παίρνουν και 10!!
Π2.: Ναι κι εγώ τα 10 δε θα τα έδινα… δηλαδή συγνώμη…
Π1.: Δηλαδή στην ΑΣΟΕΕ… άσε. Αλλά πιστεύω αυτό, ότι δε θα δίνεται η δυνατότητα στις φτωχότερες τάξεις και θα είναι περισσότερο προσανατολισμένη σε μια ελίτ πλουσίων ανθρώπων.
Π2.: Όχι ξέρεις τι γίνεται; Άμα γίνουν ιδιωτικά δε σημαίνει πως καταργείται το δημόσιο πανεπιστήμιο. Υπάρχει το δημόσιο, αλλά οπωσδήποτε ο πλούσιος […] θα δώσει χρήματα και θα πάει να σπουδάσει όπου θέλει από την αρχή. Ενώ άμα είσαι φτωχός θα πρέπει να πας αναγκαστικά εκεί που πέρασες. Εκεί ναι σίγουρα γίνονται διακρίσεις…
Άρα για να το συνδέσω και με την ερώτηση που λέγαμε πριν, είναι σύστημα ίσων ευκαιριών; Αυτό είναι αξιοκρατικό;
Π2.: Αξιοκρατικό δεν είναι απλά το θέμα είναι πως για να γίνει αυτό θα πρέπει να αλλάξουν τόσο πολύ οι δομές που… Το θέμα είναι να μην είναι υποχρεωμένος να φύγει ο άλλος έξω για να το κάνει αυτό.
Π1.: Μα και γιατί αφού έχουμε πολύ καλούς καθηγητές! [με έμφαση] Μεγάλα ονόματα!
Π2.: Ναι και στην ιατρική… Εγώ το έχω ζήσει αυτό. Δε μου αρέσει πως μετά από εδώ επειδή οι αναμονές είναι τεράστιες φεύγουν για εξωτερικό… Αυτό αν μπορούσε να αποφευχθεί… Ή σε όποιο χώρο γίνεται αυτό, όχι μόνο στην ιατρική… Εκεί θα ήμουν τελείως κάθετη να μη γίνουν… Αλλά επειδή βλέπω ότι δε γίνεται αυτό… Άμα δεν αλλάξουν οι υποδομές, να έχουν ίσες ευκαιρίες όλοι… Αυτό θα μου άρεσε…
Ναι, αυτό όμως πώς μπορεί να αλλάξει. Για παράδειγμα μου είπατε πως δεν κατεβαίνατε στις πορείες, δεν είχατε κάποια άποψη για το νόμο πλαίσιο;
Π2.: Ξέρεις τι γίνεται; Το θέμα δεν είναι να διατυπωθεί το ερώτημα: να γίνουν ιδιωτικά πανεπιστήμια ή όχι. Το θέμα είναι να πάει πιο βαθιά το θέμα. Δηλαδή, άμα σε ρωτήσει αυτό εγώ παιδιά δεν ξέρω τι να πω… όπως είναι η σημερινή κατάσταση ναι θα έλεγα!
Π1.: Οι καταλήψεις δεν είναι το θέμα. Δηλαδή, εγώ αυτό έλεγα εγώ και τότε που κάναμε κάτι συζητήσεις. Θα μπορούσαν με άλλους τρόπους.
Δηλαδή για πες μου;
Π1.: Πορείες στους δρόμους –που είχαν γίνει δηλαδή. Είχαν κλείσει τη Δαβάκη και έτσι δίνεται ευκαιρία και στον κάθε κύριο και κυρία ή μεγάλο που περνάει από το δρόμο να μάθει τι γίνεται και να πει: «α, οι νέοι έχουν δίκιο!»
Π2.: Και πάλι ξέρεις τι δε μου αρέσει εμένα εκεί. Ότι και πάλι δεν είναι μια πολιτισμένη πορεία που μπαίνουν μέσα οι άλλοι –οι οποίοι δεν ξέρουν και τι συμβαίνει κιόλας…
Π1.: η κατάληψη είναι και αντιδημοκρατική. Δεν είναι δημοκρατικό μέσο.
Π2.: Ναι, οπωσδήποτε γιατί έτσι τσαντίζεις και τον άλλο που θέλει να κάνει κάτι άλλο. Δηλαδή το καλύτερο είναι συζήτηση.
[…]
Π1.: Ήμασταν τώρα εμείς, εγώ και η Π2. Όταν ο άλλος σου κλείνει τη σχολή και δεν έχεις τη δυνατότητα να μπεις στους υπολογιστές, τι…
Π2.: Ακόμη και να δώσεις μαθήματα…
Π1.: …δηλαδή σου στερεί την ελευθερία σου…
Π2.: Κι εγώ αυτό που εγώ είδα είναι ότι αντί ο άλλος να πολεμά για εκείνο που υποτίθεται ότι πιστεύει… Οι περισσότεροι δεν έκαναν καν αυτό! Οι περισσότεροι δεν ήξεραν καν περί τίνος πρόκειται…
Εσύ δηλαδή πιστεύεις ότι οι περισσότεροι που κατέβαιναν για ενάμιση χρόνο στο δρόμο δεν ήξεραν
καν γιατί κατέβαιναν;
καν γιατί κατέβαιναν;
Π1.: Όχι. Εδώ σε εμάς πάρα πολλά παιδιά…
Π2.: Εδώ φεύγανε για μπάνια από δω από κει…
Αυτό πάλι πώς το ερμηνεύετε; Γιατί ο άλλος θεωρεί καλό αντί να πάει στην εξεταστική να πάει για μπάνιο; Γιατί κι εγώ σα φοιτητής με είχε απασχολήσει, αλλά δεν μπορούσα να το σκεφτώ…
Π2.: Κοίτα οπωσδήποτε μερικοί έχουν τις ιδέες και κάνουν με βάση αυτές αυτό. Αλλά μετά είναι και το κοπάδι, η μάζα που τους ακολουθεί και σου λέει: «δε βαριέσαι, να κάνω το μπάνιο μου, να ξεκουραστώ…»
Π1.: Αυτά γίνονταν και στην περίοδο της εξεταστικής. Εγώ για να σου δώσω να καταλάβεις και όπως είπα και στην αρχή ορκίστηκα τον Μάρτιο. Τέλη Φλεβάρη παρέδωσα την εργασία μου και μετά έπρεπε να κάνω και μια παρουσίαση. Και τη μέρα που ήταν να κάνω την παρουσίαση (Τρίτη ήτανε) έκλεισε η σχολή εκείνη τη μέρα! Ήρθε δω και μου είπε έκλεισε η σχολή δεν παρουσιάζεις. Και πήγε μετά από τόσες βδομάδες… Πήγα πίσω… Και ήταν περίοδος εξεταστικής… Κάτι δε λέει αυτό;
Τι λέει; Τι εννοείτε;
Π2.: Γιατί δεν το κάνανε μετά την εξεταστική;
Π1.: Ναι. Ότι αν θυμάσαι ήταν το Φλεβάρη του 2007 που είχαν αρχίσει να κλείνουν οι περισσότερες σχολές. Τότε ήταν που άνοιξε το Χαροκόπειο, ενώ πριν δεν έκαναν…
Και γιατί έγινε αυτό;
Π1.: Πιστεύω ότι τότε έκλεισαν τη σχολή για να μη δώσουν την εξεταστική, για να ξεκουραστούν, να, να…
Π2.: Κι εγώ το πιστεύω αυτό.
Δηλαδή για να καταλάβω: όταν κλείνανε οι άλλες σχολές ήταν ανοιχτό το Χαροκόπειο;
Π1.: όχι έκλεισε το Φλεβάρη, ενώ οι άλλες σχολές ήταν κλειστές από πιο πριν…
Π2.: Απλά είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν στην ιδεολογία και ξέρουν γιατί το κάνουν. Οι άλλοι είναι λίγο. Ντάξει, βέβαια, εμείς ήμασταν και στην κατηγορία που θέλαμε να τελειώνουμε, οπότε δεν ασχοληθήκαμε κιόλας πολύ με το πλαίσιο… είχαμε εξεταστική.
Π1.: Παίζει ρόλο και η περίοδος…
Π2.: Παίζει ρόλο να δεις και ότι ο άλλος κάνει κάτι σοβαρά. Δηλαδή, έβλεπα ότι στις συνελεύσεις που ήταν όλο και πιο λίγοι…
Είχατε πάει…;
Π2.: Ναι, εγώ είδα ότι κι εσύ που την κάνεις δεν ξέρεις γιατί την κάνεις…
Και ποιοι ήταν σε αυτές τις συνελεύσεις; Τα κόμματα;
Π2.: Γενικά, πηγαίναμε εμείς που ενδιαφερόμασταν με το τι θα γίνει στη σχολή και γενικά από τους άλλους που υποτίθεται ότι κλείνανε τη σχολή άλλες φορές ήταν, άλλες φορές δεν ήταν…
Και τι λέγανε αυτοί, γιατί το κάνανε;
Π2.: Γενικά, δε μου άρεσε και ο τρόπος που το κάνανε… Ήταν ένα πράμα πολύ περίεργο.
Αν θέλατε δηλαδή εσείς να πείτε μια διαφωνία, είχατε τη δυνατότητα να πάρετε το λόγο;
Π1.: Την είχαμε αλλά γινότανε μετά μπάχαλο. Και το άλλο ξέρεις ποιο ήτανε; Έπρεπε να γίνεται κάθε φορά ψηφοφορία άμα θα συνεχίσει να παραμένει κλειστεί η σχολή η όχι και έπρεπε να συγκεντρωθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός ατόμων. Και λέγανε δε θα γίνει και πάει για την επόμενη Τρίτη και μετά το τρενάρουν. Και κάτι άλλο. Σου είπα και πριν ότι με τους καθηγητές εγώ δεν είχα κάποιο πρόβλημα. Είναι σωστό τώρα ας πούμε [χαμογελώντας με νόημα] τώρα περίοδο κατάληψης να έρχεται ο καθηγητής, οι οποίοι είναι πάρα πολύ καλοί και σαν άνθρωποι, και να μην τους αφήνουν να μπουν στα γραφεία τους!
Π2.: Τη μια φορά που είχαμε πάει να ρωτήσουμε για την πτυχιακή και να βρούμε τον καθηγητή ήταν από πίσω μια κοπέλα που φώναζε: «που πάτε, που πάτε!» Αφού έχουμε εργασίες! Επομένως, ποιος θα μας απαγορεύσει…
Οπότε το ζήτημα ήταν να συνεχίσει και να περάσει ο νόμος-πλαίσιο, αν κατάλαβα. Εφόσον ήσασταν υπέρ.
Π2.: Όχι απλά εμείς θέλαμε να μη μας ενοχλούνε με τις δικές μας δουλειές.
«Οι δικές σας δουλειές»;
Π1.: [γελώντας] είμαστε λιγάκι ατομικίστριες…
Όχι το λέω γιατί αυτό το έχει επικαλεστεί διάφορος κόσμος… Είναι γνωστό ότι και ο Χριστόδουλος διάβαζε όταν γινόντουσαν τα βασανιστήρια, ας πούμε… ή δεν ενδιαφέρομαι ευρύτερα για το μέλλον αλλά, να, εδώ, να σώσω τον εαυτό μου…
Π1.: Όχι το κατάλαβες λάθος. Είναι κυρίως αυτό που σου είπα πριν. Ότι αν γινότανε στο πρώτο ή στο δεύτερο ή έστω στο τρίτο θα πηγαίναμε, θα λάμβανα μέρος. Αλλά τώρα να έχω ένα με δυο μαθήματα στο καλοκαίρι και να είμαι ανάμεσα στο δίνω ή δε δίνω και να μη βλέπεις κάποια σωστή οργάνωση από τους καταληψίες…
Π2.: Όχι το άλλο που δε μου άρεσε εμένα καθόλου από τους καταληψίες ήταν ότι δεν ήτανε ειλικρινείς από την αρχή και θα προτιμούσα να ήτανε παρά αυτό το πράγμα… Και στην πρώτη συνέλευση που είχε γίνει είχαν πει ότι ό,τι κι αν ψηφίσετε, υπέρ ή κατά, εμείς δε θα εμποδίσουμε αυτούς που θέλουν να δώσουν μαθήματα. Είχαν πει πως θα δώσετε εσείς κανονικά και απλά θα γίνεται ένας αγώνας… και δεν έγινε βέβαια αυτό.
Οπότε δεν ήταν άμεσα δημοκρατικές οι διαδικασίες…
Π2.: Όχι γιατί δεν ήταν εντάξει κάποια άτομα από εκεί.
Π1.: Όχι [με έμφαση] δεν ήταν. Λέγανε: «ναι, ξέρεις, δε θα ψηφίσουμε τώρα γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός» ενώ οι ίδιοι οι καταληψίες δεν ήτανε!
[…]
Π1.: Α, να σου πω και κάτι άλλο που ακουγότανε τότε, ότι υπήρχαν κάποιοι εκτός πανεπιστημίου που υποκινούν…
…κόμματα, ας πούμε…;
Π1.: Κοίτα, εκείνη την περίοδο περιτριγυρίζανε τους συμφοιτητές μας κάποια άτομα εκτός πανεπιστημίου τα οποία δεν τα ξέραμε, μεγάλοι άνθρωποι…
Π2.: Εγώ αμφιβάλλω αν ξέρουν οι περισσότεροι από αυτούς τι ζητούσαν, αλλά αμφιβάλλω πάρα πολύ… Ζήτημα τρία άτομα να ξέρανε.
Αυτά θεωρούσες ότι είχανε διαβάσει το νόμο-πλαίσιο, ας πούμε;
Π2.: Οι περισσότεροι ίσως να είχαν διαβάσει επιγραμματικά έτσι για να πούνε κάτι ας πούμε ότι και καλά είμαστε κι εμείς εδώ… Αλλά πιο συμφέρον, δηλαδή εγώ δε νομίζω ότι κοιτούσαμε το δικό μας συμφέρον… Εγώ νομίζω ότι αυτοί ήταν οι ξευτίλες που κάνεις μια κατάληψη και δεν είσαι καν.
Και ποιος την κρατούσε την κατάληψη;
Π2.: Ανά βάρδιες.
Ναι αλλά ποιοι ήτανε; Από κόμματα;
Π2.: Νομίζω, τώρα [πολύ διστακτικά]… ήτανε από… Αριστερά; Λογικά όμως και πάλι…
Μήπως ήταν από τη Δεξιά;
Π2.: [Παύση] Καλά εμείς δεν είχαμε σχέση…
Ήταν οργανωμένοι σε κόμματα, κατέβαζαν πλαίσια και τα διάβαζαν στη συνέλευση;
Π2.: Νομίζω ναι μια φορά μας είχανε δώσει τέτοια πλαίσια, αλλά εντάξει εμείς τότε θέλαμε να ανοίξει η σχολή, είχαμε τα μαθήματά μας, να δώσουμε αυτό. Δε μας ενδιέφερε ανοιχτή-κλειστή. Απλώς, υπήρχαν και πάλι διαφωνίες, άλλοι λέγανε δεν είναι αυτό, είναι έτσι είναι αλλιώς, έβλεπες ένα μπάχαλο.
Π1.: Και για να σου πω και κάτι μιας και λέμε για τις καταλήψεις να καταλάβεις. Εγώ έχω τελειώσει τη Ράλειο. Είναι το μόνο θηλαίων που έχει παραμείνει στον Πειραιά –τέλος πάντων αυτό είναι μια άλλη ιστορία– είχαμε κάνει κάποιες καταλήψεις για το κτιριακό. Τότε εγώ είχα λάβει μέρος. Στο λέω για να καταλάβεις ότι ήτανε η χρονική περίοδος.
[…]
Πιστεύετε ότι νίκησαν οι έχασαν οι φοιτητές;
Π1.: Από ότι ξέρω δεν πέρασε…
Κάτι πέρασε…
Π1.+Π2.: [Χαμογελάνε αμήχανα] Δεν ξέρω… [Παύση]
Π2.: Να πω τώρα κάτι γενικά για τους δρόμους. Ότι γενικά πως εδώ στην Ελλάδα κάτι δεν πάει καλά –και δεν ξέρω και στο εξωτερικό αν είναι έτσι που προφανώς θαναι…– δηλαδή όταν εγώ έχει τύχει πολλές φορές να κατέβω κέντρο όταν έχουνε πορεία, πραγματικά εκείνη την ώρα δε με ενδιαφέρει να δω για ποιο λόγο έχουνε πορεία, εκνευρίζομαι. Για ποιο λόγο; Γιατί δεν είναι μια πολιτισμένη πορεία. Ξέρεις ότι θα μπουν κουκουλοφόροι, ο ένας ο άλλος, θα αρχίσουν να πετάνε δακρυγόνα, δηλαδή δε γίνονται σοβαρά τα πράγματα εδώ πέρα… Έτσι νομίζω.
Δηλαδή αν δε γινότανε αυτό εσύ θα πήγαινες;
Π2.: Ναι.
Γιατί θα πήγαινες, όμως;
Π2.: Γενικά, όχι τώρα με τα φοιτητικά, αν υπήρχε κάποιο πράγμα το οποίο με αφορούσε εννοείται θα πήγαινα.
Γιατί, όμως, θεωρείς ότι μπορεί να αλλάξει κάτι μέσα από τις πορείες και να φωνάζεις, ας πούμε, και συνθήματα; Βοηθάει σε τίποτα όλο αυτό;
Π2.: Καλά αυτό τώρα είναι ένα άλλο θέμα. Πρέπει να αλλάξει ριζικά όλο το τέτοιο…
Εσύ πιστεύεις ότι μπορεί να αλλάξει «ριζικά»; Δηλαδή, είναι καλό να αλλάζουν «ριζικά» τα πράγματα;
Π2.: Όπου υπάρχει πρόβλημα ναι, όπου δεν υπάρχει όχι. Ας πούμε, σε σχέση και με την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων…
Ναι, σε σχέση με αυτό να μου πεις.
Π2.: Θα έπρεπε με ποιο σωστό τρόπο, δεν ξέρω ακριβώς ποιο, να τεθούν ποιο σωστές βάσεις ώστε να μην υπάρχουν αναμονές. Δηλαδή, σπουδάζεις βρήκες και τη δουλειά τελείωσες ξέρω γω… να μην υπάρχει, δηλαδή, αναμονή στο να συνεχίσεις τις σπουδές… Έτσι θα ήμουνα κάθετη εγώ. Οπότε μαζί με το προηγούμενο πάει και το επόμενο. Αλλά επειδή δεν υπάρχει το προηγούμενο όμως, λείπει το πιο βασικό, οπότε και εγώ δε λέω όχι. Με βάση αυτό, εγώ λέω να γίνουν για να αποφύγουμε το χειρότερο να φεύγουν έξω. Το ίδιο είναι και με τις πορείες στο δρόμο. Να ήξερα ότι είναι κάτι σωστό, ότι συμφωνώ και ακούγεται, ναι εννοείται να πάω να το δηλώσω. Από τη στιγμή κιόλας που δεν κινδυνεύω σωματικά… Συμφωνείς [προς την Π1.];
Π1.: Το παν εγώ πιστεύω είναι να γίνουν ριζικές αλλαγές. Αυτό πιστεύω εγώ. Και να είναι πιο άμεση η δημοκρατία και να δίνεται η δυνατότητα στον καθένα έλληνα να πει την άποψή του και να υπάρχουν και δημοψηφίσματα … Μα, δεν υπάρχουν δημοψηφίσματα εδώ!!!
Π2.: Ναι έχει μεγάλη σημασία οι ριζικές αλλαγές, γιατί όποιο κόμμα και να είναι γενικά βλέπεις κάποια πράγματα, ότι και να πει ο λαός τελικά γίνεται, οπότε ναι δεν ακούγεται η γνώμη του λαού. Είναι δημοκρατία από την άποψη ότι λέω ό,τι θέλω, αλλά αυτό που λέω δε γίνεται…
[…]
Ωραία. Πώς σας φάνηκε η συνέντευξη και πώς οι ερωτήσεις. Εγώ όπως θα είδατε προσπάθησα να παρεμβαίνω όσο το δυνατόν πιο λίγο και να κάνω και μερικές πιο προβοκατόρικες ερωτήσεις για να δω τι πιστεύετε, να σας κοντράρω λίγο…
Π2.: Όχι αυτό είναι ωραίο!
Π1.: [με ενθουσιασμό] Εμένα μου άρεσε!
