Μέρος Α
Κατάγεται από Αθήνα. Σπουδάζει Κοινωνική Εργασία στο Τ.Ε.Ι. Πάτρας. Βρίσκεται στο 5ο έτος –τελειόφοιτη. Οι γονείς ανήκουν πολιτικά στο ΠΑΣΟΚ, όπως και όλοι στο σόι. Πατέρας: υπάλληλος σε ζαχαροπλαστείο (ζαχαροπλάστης). Το καλοκαίρι δικό του ζαχαροπλαστείο στο χωριό τους. Μητέρα: καθηγήτρια σε Τ.Ε.Ε., Οδοντοτεχνήτρια. Οικονομική κατάσταση: με τα δεδομένα της εποχής σε μεσαία κατάσταση, ούτε κάτω του μέσου όρου, ούτε πάνω. Θυμάμαι πάντα μια σχετική άνεση. Όχι βέβαια χλιδή και τέτοια, απλώς μια άνεση.
Στις σπουδές σου οικονομικά πώς τα βγάζεις πέρα;
Δ.: Οι γονείς μου, μου δίνουν για το ενοίκιο, τους λογαριασμούς και για να ζω εκεί πέρα. Γενικά, όλα. Δε μου έλειψε κάτι αισθανόμουν ότι μπορούν να μου δίνουν.
Έχεις δουλέψει ποτέ;
Δ.: Μόνο τα καλοκαίρια στο ζαχαροπλαστείο του πατέρα μου στο χωριό. [Την πληρώνει κανονικά, αλλά δουλεύει χωρίς ένσημα].
Προσωπικός πολιτικός χαρακτηρισμός
Δ.: Δεν είμαι ενεργή πολιτικά ή οργανωμένη, αλλά ακολουθώ τα βήματα, τη φιλοσοφία των γονιών.
Ήταν η σχολή της επιλογής σου;
Δ.: Ήταν από τις 4 πρώτες της επιλογές.
Γιατί;
Δ.: Γιατί σκεφτόμουν στο Λύκειο ότι θα μου άρεσε να συναναστρέφομαι με ανθρώπους, να τους ακούω και πίστευα ότι θα μου ταίριαζε.
Σκέφτηκες καθόλου την επαγγελματική αποκατάσταση;
Δ.: Ήξερα γενικά πράγματα. Ότι θα μπορούσα ίσως να βρω κάποια δουλειά πάνω στο αντικείμενο, με λίγη προσπάθεια όπως όλοι, αλλά δεν το σκέφτηκα και ιδιαίτερα.
Έχεις συχνή επαφή με τη σχολή;
Δ.: Σε αυτά που δεν είναι υποχρεωτικής παρακολούθησης, δεν μπορώ να πω ότι πάω συχνά. Αλλά παρακολουθώ τα εργαστήρια ανελλιπώς και στην εξεταστική πάντα
Πώς θα χαρακτήριζες τις σπουδές σου (οργάνωση σχολής, εξοπλισμός, προγράμματα);
Δ.: Όχι πολύ καλή. Δηλαδή, ως προς τα μαθήματα κάποια θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά που τώρα είναι ελεύθερης παρακολούθησης, τώρα δεν μπορώ να κρίνω και το αντικείμενο, αν δηλαδή τα συγκεκριμένα μαθήματα που διδάσκονται είναι τα κατάλληλα… αλλά ας πούμε για τους καθηγητές δεν είμαι πολύ ικανοποιημένη με όλους. Υπάρχουν, όπως παντού πιστεύω καλοί, από τους οποίους μπορείς να πάρεις πράγματα και άλλοι που απλά λες πότε θα τελειώσει το εξάμηνο να τους ξεφορτωθώ.
Αυτό έχει να κάνει με την επαγγελματική τους κατάρτιση ή και με τη συμπεριφορά τους, τον τρόπο που αντιμετωπίζουν του φοιτητές…;
Δ.: Για την κατάρτιση δεν μπορώ να πω, γιατί μπορεί κάποιοι να έχουν καλή κατάρτιση, αλλά να μην μπορούν να τη μεταδώσουν στα παιδιά. Πιο πολύ με τη συμπεριφορά θα έλεγα. Απόμακροι, δε σε βοηθάνε πολύ, θέλουν μερικοί να κάνουν το μάθημα και να τελειώνουν. Υπάρχουν και άλλοι που είναι πολύ καλοί. Και να σε βοηθήσουν, είναι δίπλα σου σε ακούνε…
Σχετικά με βιβλία, εξοπλισμό;
Δ.: Στα βιβλία και από ότι ξέρω σε σχέση με άλλες σχολές, είχαμε καλή παροχή. Δε χρειάστηκε ποτέ να αγοράσω κάτι. Αν εξαιρέσουμε μερικά μαθήματα που δεν είχανε και όλοι είχαμε τις σημειώσεις, αλλά δεν ήταν δικό μου πρόβλημα αυτό.
Έχεις σχέσεις με τους συμφοιτητές σου; Κάνετε παρέα μεταξύ σας(εντός/εκτός πανεπιστημίου); Πώς είναι οι σχέσεις σας;
Δ.: Ναι έχω. Καλές θα τις χαρακτήριζα, δεν είχα κάποιο πρόβλημα. Δηλαδή, στην αρχή είσαι κάπως μαζεμένος, γιατί δεν ξέρεις κόσμο. Μετά αρχίζει η γνωριμία… Επίσης, στη σχολή μας υπήρχαν πολλά εργαστήρια και εργασίες που γίνονταν ομαδικά και περνούσαμε πολύ χρόνο με συμφοιτητές εκτός μαθήματος και σχολής. Βρισκόμασταν σε σπίτια ή στο κυλικείο και έτσι αναπτύχθηκαν οι πιο πολλές σχέσεις
Έχεις πολύ ελεύθερο χρόνο; Τι κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου; Διασκεδάζεις; Αν ναι ποιος είναι ο αγαπημένος σου τρόπος διασκέδασης;
Δ.: Ελεύθερο χρόνο έχω αρκετό.
Που τον αφιερώνεις;
Δ.: Επειδή είχα αφήσει τα Αγγλικά στο Lower, τα συνέχισα… βόλτες, καφέδες με φίλους και τέτοια.
Βρίσκεις ανταγωνιστικό το κλίμα στην σχολή σας; Ανταλλάσσετε σημειώσεις με τους συμφοιτητές σου; Συνεργάζεστε για να περάσετε μαθήματα;
Δ.: Δε θα έλεγα ότι υπήρχε πολύς ανταγωνισμός, παρά μόνο μερικά άτομα και δεν έκανα παρέα μαζί τους. Δεν είχα ποτέ πρόβλημα. Και σημειώσεις όλοι ανταλλάσσαμε. Υπήρχε βοηθητικό κλίμα.
Το σύστημα του πανεπιστημίου πιστεύεις ότι είναι ένα σύστημα που παρέχει «ίσες ευκαιρίες»; Για παράδειγμα, ποια η άποψή σου για τους βαθμούς και το πώς δίνονται; Για τα μεταπτυχιακά ή για το πώς κάποιος μπαίνει στο πανεπιστήμιο;
Δ.: Το πώς μπαίνεις πιστεύω ότι είναι αρκετά αξιοκρατικό, με τις πανελλήνιες. Και ως προς τη σχολή υπάρχουν ίσες ευκαιρίες πιστεύω για όλους… και ως προς τους βαθμούς, άμα διάβαζες πέρναγες. Δεν είχα δει αυτό που λένε, να έχεις τους καθηγητές από κοντά κτλ.
Πιστεύεις δηλαδή, ότι για να μπει κάποιος, χωρίς φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μπορεί να τα καταφέρει;
Δ.: Δεν ξέρω πάνω σε αυτό. Έβλεπα στο Λύκειο ότι κάποια παιδιά που δεν πήγαιναν φροντιστήριο και είχαν όρεξη και διαβάζανε περάσανε σε καλές σχολές. Απλά το σύστημα σε παίρνει η μπάλα, το κάνουν όλοι έτσι μπαίνεις και εσύ σε αυτή τη διαδικασία.
Κι αν δεν μπορείς να μπεις (σε αυτή τη διαδικασία);
Δ.: Αν δεν μπορείς να μπεις δεν είναι και πολύ αξιοκρατικό τώρα που το σκέφτομαι. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να τα καταφέρεις μόνος σου. Όμως κι εγώ στο σχολείο που πήγαινα, γενικά τα παιδιά δεν ήταν πλούσια, αλλά πήγαιναν όλοι.
Πιστεύεις ότι πρέπει να υπάρχει χρονικό όριο στις σπουδές; Είναι δίκαιο; Γιατί;
Δ.: Λοιπόν, πιστεύω ότι αυτό είναι ανάλογα τη σχολή, δηλαδή υπάρχουν σχολές του παν/μίου περισσότερο, αλλά και του ΤΕΙ κάποιες, που ίσως χρειάζονται μεγαλύτερο όριο γιατί είναι πιο δύσκολές, έχουν πιο δύσκολα μαθήματα κλπ. Αλλά, γενικά, πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ένα όριο.
Γιατί;
Δ.: Γιατί αυτό ίσως λίγο σε πιέζει να προσπαθήσεις περισσότερο. Αν είναι ελεύθερο όποτε θες να τη βγάλεις, και εσύ λίγο επαναπαύεσαι και αφήνεις τα πράγματα πιο πολύ στη μοίρα τους… και μετά έχεις πρόβλημα και ο ίδιος δηλαδή, πότε θα βρεις δουλειά, πότε θα πάρεις πτυχίο άμα θες να ασχοληθείς με το αντικείμενο που σπουδάζεις, σε πάει πίσω.
Αυτό όμως δεν είναι μια προσωπική επιλογή; Μπορεί κάποιος να εργάζεται παράλληλα.
Δ.: Σε αυτήν την περίπτωση, βέβαια πράγμα λίγο ανέφικτο, αλλά αυτοί οι φοιτητές που δουλεύουν να έχουν μια άλλη αντιμετώπιση ώστε να μπορούν να βοηθηθούν. Γιατί όντως υπάρχουν παιδιά που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα αλλιώς και πρέπει να δουλεύουν. Αλλά αν εξαιρέσεις αυτούς τους φοιτητές για τους υπόλοιπους πιστεύω δεν είναι και κακό να πιέζονται, δε νομίζω ότι είναι τόσο επιβλητικό δηλαδή.
Τι όφελος πιστεύεις ότι έχει το παν/μίο από ένα τέτοιο χρονικό όριο;
Δ.: Δεν το έχω σκεφτεί.
Πιστεύεις ότι ενδιαφέρονται για το καλό του φοιτητή;
Δ.: Δε νομίζω. Ίσως να θέλει να αδειάζουνε οι θέσεις.
Γιατί όμως;
Δ.: Δεν το έχω σκεφτεί. Ας πούμε, υπάρχουν φοιτητές που μένουν σε εστίες. Αυτοί άμα μένουν για πολύ καιρό ίσως δημιουργούν πρόβλημα στους επόμενους.
Το ξέρεις όμως ότι και τώρα μετά από τα 6 χρόνια κόβονται οι παροχές, είτε αυτό είναι βιβλία, είτε το δικαίωμα στη σίτιση και στη στέγαση;
Δ.: Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν το γνώριζα, από σένα το μαθαίνω… αλλά και πάλι και αυτοί πρόβλημα δε θα έχουν; Αν πρέπει να φύγουν από την εστία, κτλ.; οπότε το πρόβλημα παραμένει για τους ίδιους πια.
Ναι, αλλά πιστεύεις ότι το παν/μιο νοιάζεται για το πώς θα ζήσει ο άλλος όταν φύγει από την εστία και βάζει το όριο για το καλό αυτών;
Δ.: Όχι, δεν το κάνει για το καλό του καθενός, απλώς λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Προσφέρει κάποια πράγματα στα άτομα που δε μπορούν και αυτό είναι καλό, πρέπει λοιπόν και αυτοί εφόσον έχουν αυτή τη δυνατότητα να την εκμεταλλευτούν.
Οκ. Κι αν είναι κάποιος που δε μένει σε εστία γιατί θα πρέπει να έχει χρονικό όριο;
Δ.: Γιατί από ότι καταλαβαίνω βιάζονται να τους βγάλουν στην αγορά εργασίας.
Οικονομικό όφελος δηλαδή, για να παράγουν.
Δ.: Ναι. Και για να ανανεωθεί το δυναμικό και να μπούνε τα επόμενα παιδιά και γενικότερα να υπάρχει αυτή η ροή. Γιατί σίγουρα δε συμφέρει την κοινωνία να παραμένουν τα άτομα στάσιμα για πολύ καιρό σε κάποιες θέσεις.
Η κοινωνία ωφελείται από την αλλαγή του ρόλου;
Δ.: Πιστεύω πως ναι.
Με ποιο τρόπο;
Δ.: Ως προς τους φοιτητές έτσι; Άμα είσαι αιώνιος φοιτητής που λένε, οι δυνατότητές σου είναι περιορισμένες. Δηλαδή μπορεί να δουλεύεις παράλληλα σε κάτι άλλο, αλλά σίγουρα σε τραβάει και πίσω. Για να μπορέσεις να συνεχίσεις κάνοντας μια δουλειά είτε στο αντικείμενό σου, είτε σε κάτι άλλο, μετά γίνεσαι επαγγελματίας ας πούμε. Οπότε έχει προχωρήσει, έχεις και εσύ εξέλιξη και αυτό βοηθάει και το κράτος.
Πώς βλέπεις τους καθηγητές; Πρέπει να κρίνονται οι καθηγητές από τους φοιτητές τους;
Δ.: Πιστεύω ότι σίγουρα πρέπει να γίνεται αν και δεν συμβαίνει γιατί όλοι φοβούνται να το κάνουν οι φοιτητές, αλλά κανονικά θα έπρεπε σίγουρα, γιατί δεν είναι όλοι άξιοι να κάθονται στις θέσεις που είναι. Και να θεσμοθετούνταν κάτι τέτοιο τώρα πάλι θα ήταν δύσκολο, θα υπήρχαν υπολείμματα φόβου, αλλά σιγά-σιγά θα υπήρχε εξέλιξη.
Με ποιο τρόπο πιστεύεις θα έπρεπε να αξιολογούνται;
Δ.: Δεν το έχω σκεφτεί με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει αυτό. Θα έπρεπε να ξέρουν οι φοιτητές τι έχει σπουδάσει ο άλλος, με τι έχει ασχοληθεί γενικότερα και στην καθημερινότητα, πάνω στο μάθημα, άμα δεν τους ευχαριστεί να μπορούν να του το πουν, να βελτιώσει τον τρόπο που διδάσκει.
Δηλαδή, σα να γινόταν μια αξιολόγηση εσωτερική με τον ίδιο τον καθηγητή μαζί;
Δ.: Ναι μέσα στο τμήμα. Αυτό μπορώ να φανταστώ δηλαδή. Τώρα, κάτι περισσότερο οργανωμένο δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να γίνει.
Πιστεύεις ότι οι καθηγητές θα ήταν ανοιχτοί να ακούσουν;
Δ.: Σίγουρα όχι όλοι. Όσοι γνωρίζουν τον εαυτό τους και πιστεύουν στις δυνατότητές τους δεν πιστεύω ότι θα είχαν πρόβλημα. Όσοι θα είχαν κάτι να κρύψουν θα φοβούνταν.
Σε ενδιαφέρει να ασχοληθείς με το αντικείμενο των σπουδών σου;
Δ.: Ναι, θα με ενδιέφερε…
Υπάρχουν οι κατάλληλες προοπτικές σήμερα για κάτι τέτοιο;
Δ.: Από ότι βλέπω υπάρχει αρκετή ζήτηση, αλλά δεν υπάρχουν πολλές θέσεις, είναι η αλήθεια στην παρούσα φάση. Γιατί τα παιδιά μπαίνουν πιο εύκολα, που σημαίνει πιο πολλοί φοιτητές, πιο πολλοί επαγγελματίες , λίγες οι δουλειές οπότε είναι αρκετά δύσκολο. Αλλά αν το κυνηγήσεις….
Ποιο θεωρείς το σημαντικότερο πρόβλημα στην φοιτητική σου ζωή στην τωρινή της φάση (φοιτητικό ή άλλο);
Δ.: Στην παρούσα φάση είναι η επικοινωνία με τους καθηγητές γιατί είμαι μακριά πλέον και είναι δύσκολο να τους βρω για την πτυχιακή κλπ. Τα προηγούμενα χρόνια δεν μπορώ να πω ότι αντιμετώπισα κάποια δυσκολία. Μόνο στις αρχές μέχρι να μπεις στο κλίμα, ότι μένεις μόνος σου και αλλάζουν όλα, φεύγεις από το κλίμα του σχολείου, η προσαρμογή. Εκεί είσαι μόνος σου και οι παρέες είναι σαν οικογένειά σου, οπότε πρέπει να βρεις κάποιους να σου ταιριάζουν. Εγώ βρήκα τελικά, αλλά δυσκολεύτηκα στην αρχή. Μέχρι να βρεις οι παρέες αλλάζουν.
Σχετικά με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις τώρα. Συμμετείχες;
Δ.: Δεν μπορώ να πω ότι συμμετείχα ιδιαίτερα. Είχα πάει μόνο σε κάποιες συνελεύσεις στη σχολή.
Τι ψήφιζες στις συνελεύσεις, υπέρ ή κατά των κινητοποιήσεων;
Δ.: Ψήφιζα κατά των κινητοποιήσεων. Ήταν κάτι που εμένα δε θα με ωφελούσε και ας φαίνεται εγωιστικό. Κοίτα, εγώ είμαι τώρα και στο τέλος. Δεν ξέρω αν γινόταν αυτό στο ξεκίνημά μου πως θα σκεφτόμουν και τι θα έκανα, ίσως να λειτουργούσα διαφορετικά αλλά στη φάση που με πέτυχε, δεν ήταν υπέρ μου, θα έχανα την εξεταστική….
Από τη στιγμή που τελικά ψηφιζόταν κατάληψη ή γινόταν κάλεσμα σε μια πορεία, εξακολουθούσες να μη θες να συμμετέχεις;
Δ.: Ναι. Στη σχολή δεν πήγαινα και ως προς τις πορείες στην Πάτρα δε γίνονταν και πολύ συχνά, αλλά έστω και στις λίγες δεν πήγαινα. Ήταν λίγοι γενικά αυτοί που πήγαιναν, οι πιο οργανωμένοι.
Ποια είναι η γνώμη σου για το νόμο-πλαίσιο.
Δ.: Γενικότερα, δεν μπορώ να πω ότι συμφωνώ παρά μόνο σε μερικά σημεία. Ας πούμε, καλό είναι να υπάρχει κάποιο χρονικό όριο, ίσως μερικούς τους βοηθάει να προσπαθήσουν περισσότερο. Και αυτό που σκεφτόμουν είναι ότι κάτι που δεν το έχεις δει στην πράξη πώς να το απορρίψεις. Ίσως αν γινόταν να ήταν για καλό, δεν το ξέρουμε. Υπήρχαν, βέβαια και πολύ αρνητικά κομμάτια. Ας πούμε, κάποια μαθήματα σε κάποιες σχολές είναι πολύ δύσκολο να τα περάσεις με 2-3 φορές, αρά το να υπάρχει εκεί όριο το κάνει δύσκολο.
Εκτός από το χρονικό όριο υπήρχαν κάποια άλλα σημεία του νομού με τα οποία να συμφωνούσες ή να διαφωνούσες;
Δ.: Διαφωνούσα στο όριο των φορών που μπορείς να δώσεις κάποιο μάθημα. Για τη δημόσια παιδεία και την ιδιωτικοποίηση, ισχύει αυτό που σου είπα πριν ότι δεν ξέρω μπορεί να ήταν και καλύτερο. Ίσως, να μπορούσαν και να αξιολογηθούν οι καθηγητές, ποιοι δηλαδή θα διδάσκουν σε τέτοια πανεπιστήμια, τι προσόντα θα είχαν.
Βέβαια, σε μία περίπτωση ιδιωτικοποίησης, η επιλογή θα γινόταν από την ιδιοκτήτη του εκπαιδευτηρίου, δε θα γινόταν από τους φοιτητές.
Δ.: Ναι, αλλά είναι ανάλογα πως θα λειτουργούσε. Ας πούμε, στην Ελλάδα υπάρχουν και τώρα σχολές που θέλουν να πουλήσουν μούρη και ευνοούν φοιτητές χωρίς να το αξίζουν και αυτό είναι πρόβλημα. Αν όμως το σύστημα ήταν όπως στο εξωτερικό, ιδιωτικό αλλά πιο οργανωμένο, πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερα.
Όταν μιλάς για ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, έχεις στο νου σου συνολική ιδιωτικοποίηση όλης της εκπαίδευσης;
Δ.: Αν είναι να ιδιωτικοποιηθεί καλό είναι να γίνουν όλα ιδιωτικά για να μην υπάρχουν διακρίσεις μετά στους απόφοιτους. Αλλά και αυτό δεν είναι λύση σχετικά με τα χρήματα που θα πρέπει να δίνουν οι φοιτητές. Εκτός και αν για τους φοιτητές που δεν είχαν χρήματα υπήρχε κάποιο άλλο σύστημα. Να υπήρχαν υποτροφίες ή άλλες εναλλακτικές λύσεις. Με τον τρόπο αυτό, θα έμπαιναν αυτοί που το θέλουν πολύ, γιατί δεν το θέλουν όλοι.
Αν όμως υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που ήθελε να σπουδάσει, αλλά ήταν χαμηλού οικονομικού επιπέδου, πως θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση για όλους αυτούς; Ένα ιδιωτικό ίδρυμα δε θα δεχόταν χωρίς δίδακτρα ένα μεγάλο αριθμό φοιτητών.
Δ.: Ίσως, τότε, να έπρεπε να υπάρχουν πιο χαμηλά δίδακτρα. Να υπήρχαν οι ακριβές κορυφαίες σχολές και οι πιο φτηνές.
Όποιος δηλαδή θα είχε τα χρήματα θα μπορούσε να πάει σε μια high σχολή, ενώ οποιοσδήποτε άλλος θα εγκλωβιζόταν.
Δ.: Έτσι γίνεται, ούτως ή άλλως, στο εξωτερικό.
Αν κατάλαβα καλά είσαι υπέρ της ιδιωτικοποίησης για να είναι πιο οργανωμένη και πιο ποιοτική η παρεχόμενη εκπαίδευση, είναι έτσι;
Δ.: Ναι, βέβαια. Άμα είναι να γίνει ιδιωτικό να γίνει κάτω από προϋποθέσεις. Όχι να βάζουμε τους δικούς μας κτλ., να υπάρχει ένα σύστημα αξιών. Στο δημόσιο μπαίνει π.χ. κάποιος να διδάξει και είτε βολεύεται, είτε απογοητεύεται, γιατί δε φταίνε μόνο οι καθηγητές, αλλά και οι φοιτητές άμα δεν ενδιαφέρονται.
Θεωρείς λοιπόν ότι το να πληρώνει ο φοιτητής λειτουργεί ως μορφή δέσμευσης;
Δ.: Ναι, δηλαδή το βλέπεις και στα σχολεία. Λένε οι καθηγητές του σχολείου, τι να σας λέω τώρα… αυτά τα κάνετε και στο φροντιστήριο, υπάρχει λάσκα. Ενώ, στο φροντιστήριο είναι αλλιώς. Εγώ διάβαζα πιο πολύ για το φροντιστήριο, παρά για το σχολείο. Ενώ θα έπρεπε το φροντιστήριο να σε βοηθάει να τα πας καλύτερα στο σχολείο δε γινόταν έτσι. Χρησιμοποιούσες το φροντιστήριο για να περάσεις στις Πανελλήνιες και το σχολείο ήταν αδιάφορο. Κάπως έτσι λειτουργεί και το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Βέβαια, για να μπει κάποιος στο πανεπιστήμιο δείχνει κάποιο βαθμό επιθυμίας. Δεν είναι υποχρεωτικό. Το ότι δε συμμετέχει στα μαθήματα μπορεί να έχει να κάνει με την ποιότητα του μαθήματος, αλλά αν κάποιος ενδιαφέρετε πραγματικά για μια σχολή και γίνει μια ιδιωτικοποίηση και δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να πάει… γιατί όταν μιλάμε για ιδιωτικά παν/μια, μιλάμε για εταιρείες …αν λοιπόν γίνουν ιδιωτικά και δεν υπάρξει καμία πολιτική για τους οικονομικά ασθενείς, σε μια τέτοια περίπτωση δεν είναι σα να τον ακυρώνεις και τον αποκλείεις, σα να του αφαιρείται η δυνατότητα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης;
Δ.: Ναι, μα σου μίλησα για προϋποθέσεις. Μπορεί να είναι ανέφικτο να υπάρξουν, αλλά έτσι το φαντάζομαι. Αν ήταν να αλλάξει κάτι έτσι θα ήθελα να είναι και να υπάρχουν προϋποθέσεις.
Τις προϋποθέσεις αυτές ποιός θα τις έβαζε, θα τις όριζε, είτε έχουν να κάνουν με την εισαγωγή, είτε με τα δίδακτρα, είτε με το πρόγραμμα σπουδών;
Δ.: Σίγουρα το πανεπιστήμιο.
Άρα θα είναι σαν μία εταιρεία που λειτουργεί αυτόνομα.
Δ.: Ναι. Έτσι πιστεύω ότι θα είναι.
Πέρα από την ιδιωτικοποίηση. Το νομοσχέδιο για έλεγε για θέματα ασύλου …πώς το βλέπεις αυτό.
Δ.: Τώρα, αυτό είναι μεγάλη κουβέντα. Δεν ξέρω. Καλό είναι το άσυλο σίγουρα, αλλά ίσως να χρειαζόντουσαν και εκεί κάποιες προϋποθέσεις. Ας πούμε, μια φίλη μου, μένει στις εστίες του Ζωγράφου εδώ και 2-3 χρόνια, και μου λέει, δεν το έχω δει, αλλά μου λέει, ότι γίνεται ας πούμε κάποιο πάρτι… πάνε κάποιοι άσχετοι μέσα και κάνουν ένα πανεπιστήμιο χάλια. Δηλαδή, σπάνε ό,τι βρουν μπροστά τους, γίνεται ένας πανικός, τελειώνει το πάρτι, φεύγουν.
Είναι μόνο άσχετοι αυτοί που το κάνουν;
Δ.: Είναι και άσχετοι. Καλά, σίγουρα είναι και κάποιοι από μέσα δεν το συζητώ… αυτοί κακό του κεφαλιού τους, γιατί εκεί μένουν και άμα δεν μπορούν να το προστατεύσουν, πρόβλημά τους. Αλλά μπαίνουν και ξένοι σίγουρα.
Τι λόγο πιστεύεις ότι έχει κάποιος να κάνει τέτοιες καταστροφές;
Δ.: Τι λόγο…;
Δηλαδή είναι τρελός; Σου λέει, τι να κάνω το Σάββατο το βράδυ, ας πάω στο πανεπιστήμιο να τα σπάσω.
Δ.: Όχι δεν είναι τρελός. Συνήθως αυτοί που τα κάνουν είναι και αυτοί οργανωμένοι εκτός σχολών, σε διάφορες οργανώσεις και τέτοια…οι οποίοι κατά την άποψή μου το κάνουν από θυμό.
Θυμό απέναντι σε ποιους;
Δ.: Στην κοινωνία… γενικότερα. Έχει τύχει να συζητήσω με τέτοια άτομα και βλέπω θυμό, όχι πάντα αδικαιολόγητο βέβαια, αλλά θυμό που τον ξεσπάνε εκεί που μπορούν. Εκεί που τους δύνεται το ελεύθερο, τους προφυλάσσει ας πούμε το άσυλο εκεί πέρα.
Λες ότι καμιά φορά δεν είναι και τόσο αδικαιολόγητος ο θυμός τους. Που βλέπεις να είναι δικαιολογημένος και που αδικαιολόγητος;
Δ.: Κοίτα, αυτό είναι ανάλογα το άτομο. Δεν μπορώ να μιλήσω για όλους… Κάποια άτομα που έχει τύχει να συζητήσω, δεν είχαν πολλές ευκαιρίες ούτε από τις οικογένειές τους, ούτε από το σχολείο. Δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι καλό για τους εαυτούς τους.
Δηλαδή είναι σα να έβρισκαν εμπόδια σε μια ατομική εξέλιξη;
Δ.: Ναι, ναι. Αυτό θεωρώ πάρα πολύ ότι φταίει. Κι όταν είσαι μικρός δεν το καταλαβαίνεις. Ξεκινάει ας πούμε από την οικογένεια, δεν μπορεί να σου προσφέρει μερικά πράγματα ή δεν ενδιαφέρεται, μετά συνεχίζεις στο σχολείο, σε βλέπουνε σαν το περιθωριοποιημένο άτομα, γιατί η οικογένεια του είναι έτσι είναι αλλιώς άστο, οπότε εξελίσσεται… δύσκολο όταν είσαι παιδί να κάνει το βήμα το μεγάλο και να πεις ότι εγώ δε θα γίνω σαν τους γονείς μου και ακολουθείς και εσύ μια πορεία ανάλογη. Και μεγαλώνοντας λες κι εσύ, τώρα εγώ τι έχω κάνει και δεν έχεις και ευκαιρίες ...και τα σπας όλα. Είναι κοινωνικό φαινόμενο.
Πιστεύεις, δηλαδή, ότι είναι παιδιά που είχαν εμπειρίες περιθωριοποίησης τέτοιου τύπου;
Δ.: Πολλοί από αυτούς ναι. Ίσως όχι όλοι, αλλά αυτοί που ξέρω ναι.
Μπορεί να είναι κριτική σε μια κοινωνική κατάσταση ευρύτερη;
Δ.: Σίγουρα είναι. Αυτό ακριβώς. Πιστεύουν ότι δεν τους βοήθησε κανένας να εξελιχτούν και κάπου πρέπει να αντιδράσουν και αυτοί.
Αν υποθέσουμε ότι κάποιοι είχανε κάποια φόντα. Ότι προέρχονται από μια καλή σχετικά οικονομική κατάσταση, ή ότι έχουν περάσει στο πανεπιστήμιο, που είχανε δηλαδή κάποιες ευκαιρίες, τότε πως εξηγείται;
Δ.: Δεν ξέρω πώς εξηγείται. Γενικότερα, δεν ξέρω αν παρατηρείται και έξω αυτό το φαινόμενο. Στην Ελλάδα, όντως παρατηρείται και παιδιά, φοιτητές από ευκατάστατες οικογένειες να εμπλέκονται σε επεισόδια βανδαλισμών και τέτοια. Απλώς ίσως, δεν έχουν μάθει να σέβονται τους χώρους τους… και οι περισσότεροι πιστεύω δεν έχουμε μάθει να σεβόμαστε πολύ τα του δημοσίου, δεν τα θεωρούμε πολύ δικά μας. Δηλαδή, ενώ είναι για μας, δεν το βλέπουμε έτσι εμείς.
Βάζεις δύο ζητήματα. Το ένα είναι πόσο το νιώθεις δικό σου, με την έννοια πόσο συμμετέχεις σε αυτό. Δηλαδή μπορείς να πάρεις αποφάσεις για τη διαχείριση κάποιων πραγμάτων, π.χ. για το πρόγραμμα σπουδών, για τη λειτουργία κάποιων πραγμάτων; Αν ήταν κάπως έτσι, πιστεύεις θα ήταν διαφορετική η στάση αυτών των παιδιών; Αν μέσω της διαχείρισης το αισθάνονταν πιο δικό τους;
Δ.: Ίσως ακουστεί κάπως κλισέ, αλλά βλέπω ακόμα και από μένα, ότι κάποιο πράγμα που το έχω πληρώσει εγώ το σέβομαι περισσότερο. Υπάρχει μια σχέση με το χρήμα λίγο άμεση. Δηλαδή, το έχω πληρώσει, το θεωρώ δικό μου το προστατεύω από όλους, δε θέλω να το χαλάσει κανένας, ούτε εγώ ο ίδιος βέβαια. Αν δεν το έχω πληρώσει εγώ άμεσα τουλάχιστον, δε με νοιάζει. Κάποιοι μπορεί να καταστρέφουν έτσι, χωρίς να το φιλοσοφήσουν πολύ, απλά το κάνουν.
Θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος αντίδρασης απέναντι σε μια κοινωνία, που έχει κάποια πράγματα που τους αρέσουν;
Δ.: Καλά, αυτό είναι δεδομένο. Είναι ένας τρόπος για να δείξουν ότι κάτι πάει στραβά, και επειδή δε έχουν «λόγο», θα το δείξουν με αυτόν τον τρόπο.
Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που πάει στραβά γι αυτούς;
Δ.: ...δεν ξέρω… Ίσως, να θέλουν να φανούν στους άλλους φοιτητές ότι είναι κάποιοι. Όπως και τα άτομα που είναι πιο ενεργά στα κινήματα, ή στις νεολαίες, στα κόμματα και αυτοί πέρα από την ιδεολογία, που σίγουρα υπάρχει, το έχουνε λίγο και αυτό. Εγώ δηλαδή, δε θα μπορούσα ποτέ να ηγηθώ μιας νεολαίας στο παν/μιο.
Σχετικά με εκείνους που κάνουν επεισόδια, πιστεύεις ότι είναι άτομα μόνα τους, ότι είναι μια παρέα ή μια οργανωμένη ομάδα που το κάνει;
Δ.: Υπάρχουν ιδεολογίες. Η ιδεολογία, ας πούμε, του αναρχισμού, του μηδενισμού είναι πιο οργανωμένοι. Δεν ξέρω ποια μπορεί να είναι η κεφαλή, αλλά σίγουρα υπάρχουν άτομα, όπως στη Χρυσή Αυγή, σου λέω για τέτοιες ομάδες ακραίες, όπου είναι σίγουρα οργανωμένοι. Κάποια άτομα γνωρίζοντας την ιδεολογία κάποιων ομάδων μπορούν να μπουν και εκείνοι εκεί. Είναι στην αρχή δηλαδή κάποια άτομα που γίνονται ομάδα στη συνέχεια. Ένας μόνος του δε θα πάει να τα σπάσει. Θα έχει και κάποιους άλλους γύρω του.
Τι ιδεολογία μπορεί να έχουν αυτοί οι άνθρωποι;
Δ.: Ας πούμε, είναι άνθρωποι που έχουν την ιδεολογία ενάντια στο κράτος ή ενάντια στο διαχωρισμό των εθνικοτήτων. Να θέλουνε να θεωρούνται όλοι ίσοι. Μια άλλη ομάδα μπορεί να υποστηρίζει ένα κόμμα ένθερμα, να είναι δηλαδή στο άκρο του, ακροδεξιά, ακροαριστερά και τέτοια. Και αυτές οι ομάδες είναι και μεταξύ τους σε ανταγωνισμό.
Το να υποστηρίζει κάποιος ότι είναι ενάντια στο κράτος τι σημαίνει για σένα; Γιατί να θέλει κάποιος να είναι ενάντια στο κράτος;
Δ.: Γιατί δεν έχει απολαβές από το κράτος. Μπορεί ένα παιδί να είναι από μια εθνικότητα που να έχει βιώσει πολύ το ρατσισμό και να κάνει κι αυτός ρατσισμό βέβαια στη συνέχεια, ότι αυτή είναι «η χώρα μου» και να την υποστηρίζει και η σημαία μου και τέτοια.
Αν είναι Έλληνες;
Δ.: Υπάρχουν και Έλληνες που υποστηρίζουν ότι είναι κορυφαίοι και δεν υπάρχει τίποτα άλλο και αυτοί που είναι ακριβώς το αντίθετο.
Αυτοί που είναι έλληνες και είναι ενάντια στο κράτος;
Δ.: Πιστεύω ότι και αυτοί έχουν βιώσει κάποιο ρατσισμό, ίσως κοινωνικό. Ας πούμε στο σχολείο και στη συνέχεια να του βγαίνει σε βία.
Θα μπορούσε να κάποιοι να το κάνουν από αλληλεγγύη σε αυτές τις ομάδες;
Δ.: Ναι όντως. Υπάρχουν και παιδιά που είναι πιο ευαίσθητα, ας το πούμε και να θέλουν να αλλάξει αυτό. Όποτε να συγχρονίζονται με άτομα που έχουν βιώσει ρατσισμό και να είναι μαζί τους.
Πώς πιστεύεις ότι μία τέτοια ιδεολογία μπορεί να συνδεθεί μορφές βανδαλισμού;
Δ.: Αυτές οι ομάδες έχουν το στοιχείο να θέλουν να φτάνουν στα άκρα. Ίσως να μην μπορούν με άλλο τρόπο να εκφραστούν και το βγάζουν με βία
Αυτές οι ομάδες κάποιες φορές βγάζουν κάποια έντυπα, ή κάνουν κάποιες εκδηλώσεις. Έχει τύχει ποτέ να δεις το λόγο τους πέρα από το κομμάτι της βίας;
Δ.: …Ναι, αλλά σε ομάδες που οργανώνονται μέσα σε σχολές όχι εκτός, μοιράζουν διάφορα.
Τα διαβάζεις ποτέ;
Δ.: Ναι, καμιά φορά.
Πώς σου φαίνονται;
Δ.: Κοίτα μερικά μου φαίνονται πολύ χιλιοειπωμένα, κάπου κολλάει το θέμα. Λέω: ας το διαβάσω μήπως λέει κάτι άλλο, αλλά λέει το ίδιο πράγμα.
Ποιο είναι δηλαδή αυτό το κλισέ που βλέπεις να επαναλαμβάνεται;
Δ.: Ότι ας πούμε λένε, ξύπνα από το λήθαργο και κάνε το ένα, κάνε το άλλο. Εντάξει τόσο καιρό το λένε, αν ήταν δε θα είχε γίνει κάτι;
Σε άλλες κινητοποιήσεις έχεις συμμετάσχει στο παρελθόν;
Δ.: Ναι σε μαθητικές συμμετείχα.
Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;
Δ.: Κοίτα, τότε το έβλεπα πολύ διαφορετικά το πράγμα. Δεν το είχε φιλοσοφήσει. Άκουγα τι λένε οι άλλοι, ήθελα να χάνω και λίγο μάθημα, έτσι. Δεν είχα καμία ιδεολογία και τέτοια.
Ο τρόπος διεκδίκησης;
Δ.: Τότε γινόταν πάλι με τον ίδιο τρόπο. Πορείες συνέχεια… είχα πάει. Ήταν ωραίο γιατί υπήρχε αυτό το κλίμα το αγωνιστικό, που όταν το βιώνεις ως νέος είναι ωραίο, γιατί σου βγάζει αυτό το επαναστατικό κι ας μην το πιστεύεις. Στο βγάζει.
Είναι δηλαδή, η ψυχολογία του πλήθους;
Δ.: Ναι, μπράβο αυτό. Φωνές, συνθήματα, όλα αυτά, σε βάζουν σε μια διαδικασία να θες να φωνάξεις κι εσύ, να εκτονωθείς λίγο. Γίνονταν καταλήψεις, που έφτάναν σε σημείο αηδίας, να χάνεις ολόκληρα τρίμηνα. Τότε δεν το σκεφτόταν κανείς έτσι, ούτε εγώ σίγουρα. Αν έχανα μάθημα καλά ήτανε.
Γιατί να θέλει κάποιος όμως να χάνει μάθημα;
Δ.: Γιατί δε βρίσκει ουσία στο μάθημα.
Αυτό όμως από μόνο του δεν είναι ένα αίτημα;
Δ.: Ναι είναι ένα αίτημα, αλλά όπως το βλέπω ώρα, δεν μπορείς να περιμένεις να αλλάξει ένα πράγμα μην κάνοντας κάτι κι εσύ. Δηλαδή, αν δεν συμμετέχεις στο μάθημα πως μπορείς να έχεις απαίτηση αυτό να αλλάξει; Αυτοί οι τρόποι διεκδίκησης είναι πάντα κάπως έτσι, δεν μπορεί κανείς να σκεφτεί κάτι άλλο.
Σε κάποια πανεπιστήμια, ας πούμε τώρα, γίνονταν αντιμαθήματα;
Δ.: Μπορεί αλλά στο σχολείο δε γινόταν κάτι τέτοιο. Στο σχολείο ήταν και η άλλη λογική, κυρίως στο λύκειο και «να χάσουμε εδώ τα μαθήματα θα τα κάνουμε στο φροντιστήριο, οπότε δε χάνουμε και τίποτα το φοβερό».
Είπες ότι πήγες σε κάποιες συνελεύσεις. Αυτές πώς σου φάνηκαν;
Δ.: Μου φάνηκαν λίγο…τριτοκοσμικές, λίγο οπισθοδρομικές.
Δηλαδή;
Δ.: Ήμασταν σε ένα αμφιθέατρο, που δεν ήταν και κανένα τεράστιο, πολλά άτομα, έκλειναν τις πόρτες για να μη βγαίνουν έξω, μη χάσουν καμία ψήφο. Ήταν ελεύθερο και το κάπνισμα και σε κάποια φάση δεν άντεχες άλλο από την κάπνα. Και καθόσουν πολλές ώρες μέχρι να μιλήσουν όλοι, τσακώνονταν, ξύλο, μπουνιές. Αυτό δεν ήταν συζήτηση, ήταν για να τους μαζεύουν τα ασθενοφόρα.
Ποιοι δηλαδή; Γιατί είναι σα να μιλάς για κάποιους άλλους.
Δ.: Τα κόμματα. Γιατί η διαδικασία ήτα στάνταρ. Μαζεύονταν τα άτομα όλα, μίλαγε ο εκπρόσωπος από κάθε κόμμα, έλεγε τη γραμμή που ακολουθεί το κόμμα του και μετά ψήφιζες με ποιο κόμμα συμφωνούσες.
Αν κάποιος ήθελε να εκφράσει την άποψή του, και δεν ήταν σε κάποιο οργανωμένο σχήμα θα μπορούσε να το κάνει;
Δ.: Καλά δύσκολο. Το έκαναν μερικοί, αλλά πιστεύω ότι οι πιο πολύ φοβόντουσαν να πάρουν το λόγο. Να φανταστείς ότι εγώ καθόμουν με κάποιους συμφοιτητές μου και τα λέγαμε μεταξύ μας, σχόλια και δε σηκώναμε το χέρι να πούμε. Που να πεις εκεί πέρα. Και ορισμένοι που είχανε το θάρρος να που τη γνώμη τους, άμα λέγανε κάτι αντίθετο από αυτόν που ήταν στο βήμα εκείνη την ώρα θα τσακώνονταν, θα του τι λέγανε και έπρεπε να καταλήξεις να ουρλιάζεις για να σε ακούσουν. Οπότε εγώ δεν μπήκα καν στον κόπο. Αλλά το ξύλο που ήταν σε κάθε συνέλευση, αυτό δεν ήταν πράγμα. Στο τέλος καταλήγανε να παίζουν μπουνιές. Ε, αυτό είναι πολύ φανατισμός και εμένα δε μου αρέσει. Δε βγάζει κάπου δηλαδή.
Τις καταλήψεις πώς τις είδες;
Δ.: ...Εντάξει, δε συμφωνούσα με τις καταλήψεις… σε κάποια φάση είχαμε κλείσει για ολόκληρο το εξάμηνο, είχαμε μαθήματα εξεταστικές, μετά έπρεπε να κάνουμε αναπληρώσεις Σάββατα και Αργίες μας πήγαινε πολύ πίσω αυτό τελικά. Ενώ ήταν και καλά για να γίνει κάτι υπέρ μας, μας γυρνούσε αντίθετα. Στο τέλος, βλέπεις ότι τελικά δεν αλλάζει και κάτι. Τόσος αγώνας και τόσο χάσιμο χρόνου, γιατί αυτό ήταν ουσιαστικά, και να μην αλλάξει κάτι στο τέλος, δηλαδή γιατί να το κάνεις.
Στη διάρκεια των καταλήψεων πώς ήταν τα πράγματα; Εσύ, ας πούμε, ψήφιζες ενάντια στην κατάληψη, αλλά αυτή τελικά ψηφιζόταν, γίνονταν πράγματα τότε που θα ήθελες να περάσεις να τα δεις, να δεις τι γινόταν στις σχολές που ήταν κατειλημμένες;
Δ.: Γίνονταν κάποια πάρτι. Ωραία ήταν σε ένα που είχα πάει.
Γενικότερα τις κινητοποιήσεις πως τις είδες;
Δ.: ...κοίτα, ήταν καλό που υπήρξε κινητοποίηση. Γιατί άμα δε σου αρέσει κάτι, γιατί στο μεγαλύτερο αριθμό των φοιτητών δεν άρεσε, πρέπει σίγουρα να ακουστεί η γνώμη σου, αλλά όχι για τόσο διάστημα. Δηλαδή εντάξει να κάνεις και κατάληψη, να κάνεις και πορείες, αλλά μέχρι ενός σημείου.
Το σημείο αυτό ποιο είναι;
Δ.: Μέχρι να δεις ότι και ο άλλος κάνει κάτι. Ας πούμε να πει η κυβέρνηση ότι θα το ξαναεξετάσουμε. Εκεί μπορείς να σταματήσεις να δεις τι θα κάνει, όχι να το φτάσεις τελείως στα άκρα. Άμα το πει. Αν δεν το πει, πόσο να συνεχίσεις; Ξέρω γω. Τα όρια μπαίνουν σε κάποια φάση από μόνα τους. γιατί όσο και να θες τις καταλήψεις και να είσαι υπέρ, πιστεύω ότι αν περάσει και ένας χρόνος θα πεις έλεος, δε θέλω να χάσω άλλα μαθήματα, πρέπει να συνεχίσω.
Είπες ότι έγιναν πράγματα χωρίς αποτέλεσμα. Εν κατακλείδι πιστεύεις ότι οι φοιτητές κέρδισαν ή έχασαν με τον αγώνα τους;
Δ.: Νίκησαν μέχρι το σημείο ότι ακούστηκαν και δεν το άφησαν έτσι να περάσει. Έχασαν μέχρι το σημείο ότι τελικά αυτό που ήταν να γίνει μπορεί να γίνει στο τέλος.
Άρα δεν ακούστηκαν και πολύ.
Δ.: Ακούστηκαν. Σίγουρα ακούστηκαν και θορυβήθηκαν και κάποιοι αλλά όχι ότι και άλλαξε ο τρόπος σκέψης των αρχηγών της κυβέρνησης. Κακά τα ψέματα αυτά όλα είναι κάπως προσχεδιασμένα, κάπως πρέπει να ακολουθηθούν. Δυστυχώς ή ευτυχώς.
Βέβαια, αν υπάρχει κάποιος κόσμος που αρνείται την εφαρμογή κάποιων πραγμάτων, πώς θα εφαρμοστούν αυτά;
Δ.: Ναι, αλλά γίνεται πάντα να αρνείσαι. Τι εξέλιξη θα έχεις μετά; Αν ας πούμε η κυβέρνηση επιμείνει να είναι έτσι τα πράγματα, μέχρι που θα φτάσεις. Αλλά και να καταφέρεις κάτι, μέσα από το κίνημα και δεν περνάει κάτι, δεν ξέρω κατά πόσο έχεις προοδεύσει εσύ, σαν σχολή, σαν εκπαίδευση, σαν παιδεία.
Δηλαδή, θα έπρεπε να υπάρχει μια αλλαγή νέα που να μην είναι προς την κατεύθυνση της κυβέρνησης, αλλά προς κάπου αλλού;
Δ.: Ιδανικά τελείως ναι. Βέβαια δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα γίνει. Θα γίνει ένα από τα δύο. Ή παραμένεις εκεί που είσαι, κάνεις αγώνες μέχρι ο άλλος να πει αφού δεν το δέχονται εντάξει το αποσύρω, κάτι που είναι δύσκολο να γίνει πιστεύω, αλλά πες ότι γίνεται. Ή αφήνεις να γίνει και βλέπεις και άμα δεν είναι καλό, βλέπεις μετά τι κάνεις. Τι να πω.
Το ενδεχόμενο να υπάρξει μία αλλαγή προς τα εκεί που θέλει το κίνημα;
Δ.: Δεν ξέρω, δεν είμαι πολύ αισιόδοξη, ως προς αυτό. Γιατί πιστεύω ότι για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρξουν και άτομα….όχι μόνο άτομα, πρέπει να αλλάξει η παιδεία από την αρχή. Γιατί ούτε στο σχολείο ήταν καλά τα πράγματα, ούτε στο παν/μιο ήταν καλά. Πρέπει να αρχίσει από την αρχή, η εκπαίδευση η καλύτερη, για να φτάσεις σε ένα σημείο να λες είμαι στο παν/μιο και είμαι εντάξει, είμαι φοιτητής σωστός, με σωστούς καθηγητές και είμαι μια χαρά.
Αν δηλαδή ήταν ένα Πανεκπαιδευτικό κίνημα θα είχε πιο πολλές δυνατότητες;
Δ.: Ίσως, ναι. Που και πάλι για να γίνει κάτι πρέπει να αλλάξουν και οι πολίτες. Δηλαδή, δεν μπορείς να απαιτείς μόνο να αλλάξουν τα πράγματα κι εσύ να μείνεις στάσιμος. Πρέπει άμα θες να αλλάξει κάτι κι εσύ να προσπαθήσεις.
Βέβαια το να απαιτείς είναι μια αλλαγή στάσης, συνήθως δέχεσαι. Ας πούμε, λες τα πράγματα ήταν χάλια στο σχολείο, στο λύκειο πηγαίναμε φροντιστήριο, τώρα είναι χάλια, όμως δε γινόταν και τίποτα, απαίτηση δεν υπήρχε, υπήρχε και υπάρχει μια αποδοχή.
Δ.: Ναι, σίγουρα είναι και αυτό κάτι. Εγώ δεν είμαι ενάντια στο να μιλήσεις και να πεις αυτό δε μου αρέσει, αλλά πρέπει ακόμα κι αυτό όταν το πεις να έχεις ένα όριο. Και σου λέω δηλαδή εγώ ως φοιτήτρια θα έπρεπε να είμαι πιο τακτική στις παρακολουθήσεις μου. Δε μπορώ μετά να λέω, α είναι έτσι ο καθηγητής, είναι αλλιώς. Πως θα αλλάξει αυτό το πράγμα. Αν έχω απαιτήσεις, πρέπει να αλλάξω πρώτα εγώ έτσι δεν είναι; Αν κάποιος καθηγητής δει ότι ενδιαφέρεσαι μπορεί να μη σε αφήσει κι αυτός, ίσως γίνεται και με τα χρόνια. Κυρίως, οι νέοι καθηγητές από ότι βλέπω δεν είναι έτσι, δείχνουν πιο πολύ ενδιαφέρον και είναι λογικό, είναι αρχή και θέλουν να δώσουν πράγματα. Μετά όμως άμα βλέπουν και τους άλλους ότι δε δέχονται, σιγά-σιγά τα παρατούν.
Πιστεύεις ότι έχει αλλάξει κάτι στις σχολές μετά τις κινητοποιήσεις;
Δ.: Δε θα το έλεγα. Είμαι και στη φάση που δεν είμαι πολύ στη σχολή για να σου πω. Ίσως να έχει αλλάξει κάτι και να μην το βλέπω εγώ. Όταν πάω να γραφτώ στη γραμματεία ας πούμε αντιμετωπίζω τα ίδια προβλήματα που αντιμετώπιζα και πριν.
Μεταξύ των φοιτητών;
Δ.: Τα ίδια πιστεύω.
Γιατί πιστεύεις ότι κινητοποιήθηκαν οι φοιτητές που κινητοποιήθηκαν;
Δ.: Οι ιδεολόγοι πίστευαν ότι θα αλλάξει κάτι με αυτόν τον τρόπο. Υπήρχαν άλλοι που δεν τους ένοιαζε και ήθελαν να κάνουν διακοπές. Και άλλοι από τα κόμματα που ήθελαν να φανούν ότι κάνουν έναν αγώνα. Ο καθένας πιστεύω για το δικό του λόγο και ανάλογα με ποιο ταιριάζει γινόταν και συλλογικό.
Πώς σου φάνηκε η συνέντευξη;
Δ.: Μια χαρά. Ωραίες ερωτήσεις. Διευκρινιστικές.
Το ερωτηματολόγια; Ήταν πλήρες, είχε μια οργάνωση;
Δ.: Ναι. Ήταν κατανοητό και με ωραία δομή.
Σε δυσκόλεψε κάτι;
Δ.: Όχι.
Το ότι πραγματοποιείται μια τέτοια συνέντευξη πώς σου φαίνεται;
Δ.: Το ότι γίνεται αυτό;
Ναι.
Δ.: Είναι πρωτότυπο. Δεν έχει τύχει να ξαναδώσω τέτοια συνέντευξη και είναι ωραίο. Κάποιος ενδιαφέρεται να μάθει, να δει πολλές απόψεις και να κρίνει με τρίτο μάτι. Να δει γενικότερα τι παίζει στα παν/μια και στην παιδεία σαν παρατηρητής. Καλό!
